Neandertalët nuk u zhdukën kurrë plotësisht, sugjeron një studim i ri

Mistere

Gazeta Express

13/11/2025 20:16

Shkencëtarët prej kohësh kanë spekuluar për arsyet e zhdukjes së neandertalëve, por një studim i ri sugjeron se ata nuk u zhdukën kurrë në të vërtetë.

Një ekip studiuesish nga Italia dhe Zvicra pretendon se kjo specie e lashtë njerëzore nuk pësoi një “zhdukje të vërtetë”, sepse gjenet e tyre ekzistojnë ende tek njerëzit sot.

Gjatë rreth 10,000 vjetëve, Homo sapiens bashkëjetuan dhe prodhuan pasardhës me neandertalët, një proces gradual i quajtur asimilimim gjenetik.

“Rezultatet tona theksojnë përzierjen gjenetike si një mekanizëm të mundshëm që çoi në zhdukjen e tyre,” shprehen studiuesit.

“Zhdukja e neandertalëve mund të kuptohet më shumë si dobësim gjenetik sesa si zhdukje e plotë.”

Pak fakte rreth neandertalëve

Homo neanderthalensis jetoi në Europë dhe Azi Perëndimore rreth 400,000 deri 40,000 vjet më parë.

Shumica e njerëzve jashtë Afrikës trashëgojnë 1-2% të ADN-së nga neandertalët.

Kur Homo sapiens mbërriti në Euroazi rreth 60,000–70,000 vjet më parë, dy speciet u takuan dhe bashkëjetuan për mijëra vite.

Takimet e para mund të përfshinin komunikim verbal të thjeshtë ose forma primitive të gjuhës, dhe instinktet seksuale çuan në bashkimin e dy specieve. Fosilet tregojnë se neandertalët kishin hundë të madhe, vetulla të forta të harkuara dhe trup të shkurtër e të fortë, por gjenetika e ngjashme lejonte lindjen e pasardhësve të shëndetshëm.

Zhdukja graduale përmes përzierjes gjenetike

Dy speciet bashkëjetuan dhe kryqëzuan për rreth 7,000 vjet.

Popullsia e vogël e neandertalëve, vetëm disa mijëra individë, krahasuar me Homo sapiens-in, mund të ketë shpjeguar pse Homo sapiens u bë species dominante.

Studiuesit përdorën një model matematikor që tregon se asimilimi gjenetik mund të ndodhte brenda 10,000–30,000 vjetëve, duke çuar në dobësimin dhe zhdukjen graduale të neandertalëve.

E megjithatë, faktorë të tjerë, si ndryshimet mjedisore, konkurrenca për burime dhe përplasjet e dhunshme, mund të kenë kontribuar gjithashtu.

Neandertalët nuk ishin thjesht ‘cavemen’ të thjeshtë

Më parë mendohej se neandertalët ishin brutale dhe të kufizuar mendërisht, por studimet e fundit tregojnë një imazh më të sofistikuar:

Ata varrosnin të vdekurit, përdornin pigmente dhe bizhuteri, dhe krijuan art të hershëm që në disa raste mund të parashikonte artin modern me 20,000 vjet.

Aktivitetet e tyre përfshinin gjueti tokësore dhe peshkim, duke treguar aftësi të shumta dhe adaptim të lartë në mjedisin e tyre.

Konkluzioni i studimit

Studimi i botuar në Scientific Reports sugjeron se zhdukja e neandertalëve ishte graduale dhe e nxitur kryesisht nga përzierja gjenetike me Homo sapiens, duke i dhënë njerëzve modernë një pjesë të trashëgimisë së tyre.

“Përzierja gjenetike ofron një shpjegim të fortë për zhdukjen e neandertalëve, pa përjashtuar faktin se faktorë të tjerë mund të kenë luajtur një rol të rëndësishëm,” përfundon ekipi.

Ky zbulim ofron një kuptim më të qartë për një moment kyç në evolucionin njerëzor dhe sfidon idenë se neandertalët u zhdukën papritur për shkak të ndonjë katastrofe klimatike. /GazetaExpress/