Toka goditet nga stuhia më e madh diellore e vitit 2025 – paralajmërohen ndërprerje të mundshme të energjisë gjatë javës

Mistere

Gazeta Express

11/11/2025 20:08

Dielli shpërtheu me një stuhi masive diellore, më të madhën e vitit, duke dërguar një valë aktiviteti diellor që mund të ndikojë në Tokë që nga sot.

Një shpërthim i fuqishëm X5.1, i cili mund të ndërpresë satelitët, radiofrekuencat e larta dhe fluturimet në lartësi të mëdha, shpërtheu nga Dielli sot.

Stuhia shkaktoi një ndërprerje radiotelegrafike në Europë dhe Afrikë rreth orës 5 të mëngjesit ET, duke prekur përkohësisht aviacionin, transportin detar, shërbimet emergjente, GPS-in, radarët dhe komunikimet satelitore.

Shkencëtarja e hapësirës, Steph Yardley, e përshkroi këtë aktivitet diellor si “të rrallë,” duke vënë në dukje se këto grimca jashtëzakonisht energjetike nga Dielli janë aq të forta sa mund të kapen nga detektorët tokësorë.

“Janë regjistruar vetëm 75 të tilla që nga viti 1942,” shkroi ajo në X.

Shkencëtarët e NOAA po monitorojnë një mase koronale diellore (CME) të mundshme – një re e madhe materialesh dhe fushash magnetike që lëviz me rreth 3,000 milje në sekondë.

Nëse kjo masë është e drejtuar drejt Tokës, mund të shkaktojë një stuhi të fortë gjeomagnetike, duke shqetësuar fushën magnetike të Tokës gjatë natës deri të mërkurën. Shfaqja e aurorave mund të shihet deri në Pennsylvania, Iowa dhe Oregon.

Sistemet e energjisë, navigimi GPS dhe komunikimet me radio HF mund të ndikohen, paralajmëroi NOAA në një njoftim.

Zyrtarët kanë shpallur një G3 Watch, duke paralajmëruar se një tjetër CME nga 10 nëntori mund të arrijë mbrëmjen e 11 nëntorit dhe të vazhdojë deri më 12 nëntor.

Ky shpërthim erdhi nga dielli AR4274, i cili ka qenë shumë aktiv ditët e fundit, duke prodhuar edhe dy shpërthime të tjera të rëndësishme më 9 dhe 10 nëntor.

Dielli ka njolla të errëta të përkohshme, më të ftohta se rrethi përreth, që quhen sunspots, dhe ato janë burim i shpërthimeve të tilla.

Zyrtarët paralajmërojnë se grimcat me energji të lartë nga Dielli shkaktojnë paralajmërime për rrezatim.

Pasagjerët dhe ekuipazhi në fluturimet polare në lartësi të mëdha mund të përjetojnë ekspozim pak më të lartë ndaj rrezatimit, ndërsa satelitët në orbitë të ulët, veçanërisht ata mbi pole, janë të ndjeshëm ndaj ndërprerjeve të përkohshme elektrike.

Shpërthimi i sotëm i bashkohet një serie shpërthimesh të fuqishme nga njolla diellore AR4274, përfshirë një X1.7 më 9 nëntor dhe një X1.2 më 10 nëntor.

Shpërthimet diellore klasifikohen sipas ndriçimit të rrezeve X, të matur nga satelitët, dhe ndahen në pesë kategori kryesore: A, B, C, M dhe X, nga më të dobëtat tek më të fuqishmet. Shpërthimet e klasës X janë më të fuqishmet dhe mund të ndërpresin satelitët, radio-komunikimet dhe fluturimet në lartësi të mëdha.

Aktiviteti diellor pritet të mbetet i lartë pasi AR4274 është ende përballë Tokës dhe i paqëndrueshëm. Ekziston një mundësi 75% për shpërthime të tjera të klasës M që mund të shkaktojnë ndërprerje të shkurtra radiotelegrafike, ndërprerje të komunikimeve HF dhe stuhi të vogla gjeomagnetike.

Gjithashtu, ekziston një mundësi 40% për një tjetër shpërthim të fuqishëm X-class, që mund të shkaktojë ndërprerje të gjera radiotelegrafike, ndërprerje të satelitëve dhe GPS-it, ndikim në rrjetet elektrike dhe rrezik rrezatimi për astronautët dhe fluturimet në lartësi të mëdha.

Një tjetër sunspot AR4276 mund të prodhojë shpërthime më të vogla me efekte të kufizuara gjatë zhvillimit të tij. /GazetaExpress/