E vërteta shqetësuese për sanduiçin tuaj me proshutë – dhe si ta bëni më të shëndetshëm

Ushqimi/Dieta

Gazeta Express

11/11/2025 19:08

Sanduiçi me proshutë është një nga ushqimet më të përhapura dhe më të dashura të mëngjesit, jo vetëm në Britani por kudo. Copat e kripura të proshutës mes bukës së trashë me gjalpë janë bërë pjesë e rutinës së miliona njerëzve.

Por, pavarësisht nëse e kombinoni me ketchup, salcë kafe apo e konsumoni si pjesë të një mëngjesi të plotë, ekspertët këshillojnë moderim – madje edhe shmangie.

Prej vitesh, studiues e organizata shëndetësore paralajmërojnë se konsumimi i lartë i mishrave të kuq dhe të përpunuar – përfshirë proshutën – mund të dëmtojë seriozisht shëndetin. Këto produkte janë lidhur me tension të lartë, migrena, astmë, sëmundje të zemrës, probleme në veshka dhe disa lloje të kancerit.

Ndërsa disa shkencëtarë rekomandojnë shmangie totale, të tjerë sugjerojnë të mos konsumohet më shpesh se një herë çdo dy javë.

Si ta bëni proshutën pak më të shëndetshme?

“Nëse konsumoni rrallë mish të përpunuar, brenda një diete të balancuar, rreziku është më i ulët. Por është mirë ta konsideroni si një trajtim të fundjavës, jo si vakti i përditshëm,” thotë nutricionisti Rob Hobson.

Ekspertët këshillojnë:

Pritini yndyrën e tepërt

Zgjidhni pjekjen në furrë ose në skarë, jo skuqjen në tigan

Thajeni me pecetë kuzhine pas pjekjes për të hequr tepricën e yndyrës

Zgjidhni proshutë me pak yndyrë ose me shënimin “pa nitrite”

Nutricionistja Rhiannon Lambert shton se proshuta e pjekur në temperatura shumë të larta mund të prodhojë komponime të dëmshme që lidhen me rrezik kanceri.

Gjithashtu, për një sanduiç më të shëndetshëm rekomandohen:

Bukë integrale, jo e bardhë

Shtesa si domate, avokado dhe sallatë, që ofrojnë fibra e antioksidantë

Çfarë është proshuta dhe pse lidhet me kancerin?

Proshuta është mish i kuq i përpunuar përmes kriposjes, tymosjes ose konservimit me nitrite/nitrate. Pikërisht këto substanca shpesh formojnë në trup komponime N-nitroso (NOC), të cilat dihet se dëmtojnë ADN-në dhe mund të nxisin kancer.

Një raport i OBSH në vitin 2015 tregoi se çdo porcion i përditshëm i mishit të përpunuar rrit rrezikun e kancerit të zorrës së trashë me rreth 18%. Edhe dy feta proshutë në ditë mund të rrisin rrezikun afatgjatë.

Për më tepër, proshuta shpesh ka:

Shumë yndyrë të ngopur

Shumë kripë

– që rrisin rrezikun për hipertension dhe sëmundje kardiovaskulare.

Po proshuta e pulës apo gjelit të detit?

Shpesh mendohet si alternativë më e shëndetshme, por ekspertët paralajmërojnë se edhe ato janë të përpunuara dhe shpesh përmbajnë nitrite, duke mbajtur pothuajse të njëjtin rrezik.

“Reduktimi i yndyrës nuk e kompenson rrezikun që sjell vetë procesi i përpunimit,” thonë ekspertët.

Ato mund të konsumohen rastësisht, por jo si zëvendësim i përditshëm.

Proshuta nuk është domosdoshmërisht e ndaluar, por duhet konsumuar rrallë. Zgjedhja e produkteve me më pak nitrite, pjekja në vend të skuqjes, përdorimi i bukës integrale dhe shtimi i perimeve mund ta bëjnë sanduiçin tuaj pak më të shëndetshëm — por nuk e zhdukin rrezikun.

Nëse kërkoni një alternativë vërtet të sigurt për konsum të rregullt:

Zëvendësojeni me mish pule apo gjelit të detit të freskët të gatuar në shtëpi. /GazetaExpress/