Ekspertët zbulojnë mesataren e jetëgjatësisë pas diagnozës së hershme të demencës

Keshilla Mjekësore

Gazeta Express

05/11/2025 18:49

Sa kohë jeton një pacient pas diagnostikimit me demencë të hershme varet nga lloji i sëmundjes, thonë hulumtimet e reja – dhe dallimet janë të mëdha.

Demenca, një nga sëmundjet më vdekjeprurëse në Mbretërinë e Bashkuar, prek aktualisht rreth një milion persona, ndërsa pritet që ky numër të rritet mbi 40% deri në vitin 2040.

Termi “demencë” përfshin disa lloje të sëmundjes, ku më e zakonshmja është Sëmundja e Alzheimerit, e cila përbën deri në 70% të rasteve, si dhe demenca vaskulare, demenca me trupa Lewy dhe frontotemporale.

Një studim i ri, botuar në Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry, ka përcaktuar mesataren e jetëgjatësisë për demencën e hershme, që diagnostikohet para moshës 65 vjeç.

Shkencëtarët nga Instituti i Mjekësisë Klinike në Universitetin e Finlandës Lindore shqyrtuan 12,490 vizita në klinikat për demencën në dy rajone universitare midis viteve 2010 dhe 2021. Ata identifikuan 794 raste të konfirmuara me demencë të hershme, prej të cilëve 215 kanë ndërruar jetë gjatë periudhës së studimit.

Rezultatet treguan se mesatarja e jetëgjatësisë për llojin më të zakonshëm të demencës së hershme, Alzheimerin, ishte rreth 10 vjet.

Koha më e shkurtër e mbijetesës u regjistrua tek personat me demencë frontotemporale dhe demencë me trupa Lewy, ku mesatarja ishte rreth 7 vjet.

Ndërsa pacientët me demencë frontotemporale të kombinuar me sëmundjen e neuronit motorik jetuan mesatarisht vetëm 2 vjet pas diagnozës.

Shkencëtarët krahasuan informacionin e çdo pacienti me 10 persona të tjerë të moshës, gjinisë dhe rajonit të ngjashëm – por pa sëmundje neurodegjenerative – duke përdorur një bazë të dhënash prej 8,000 personash.

Rezultatet treguan se pacientët me demencë të hershme kishin një rrezik vdekjeje 6.5 herë më të lartë se personat pa sëmundje të trurit.

Personat me demencë frontotemporale kishin 14 herë më shumë mundësi për të ndërruar jetë, ndërsa ata me dëm të kujtesës vaskulare katër herë më shumë.

Gjendja e diabetit lidhej gjithashtu me një jetëgjatësi më të shkurtër. Faktorë të tjerë që rrisin rrezikun e vdekjes përfshijnë moshën më të madhe, gjininë mashkullore, sëmundjet shoqëruese dhe nivelin e ulët të arsimit, megjithëse këta nuk lidhen drejtpërdrejt me zhvillimin e demencës së hershme.

Diagnoza e hershme ka rëndësi pasi mundëson trajtime të personalizuara që ngadalësojnë progresin e sëmundjes.

Në përfundim, studiuesit shpresojnë që gjetjet e tyre të ndihmojnë mjekët në përcaktimin e kujdesit më të mirë për pacientët me demencë të hershme.

“Të dhënat e sakta mbi mbijetesën dhe vdekshmërinë janë thelbësore për dizajnimin e strukturave të kujdesit shëndetësor dhe për zhvillimin e trialeve klinike,” shkruajnë ata në studim.

Ky studim vjen ndërsa numri i pacientëve me demencë të hershme në Mbretërinë e Bashkuar po rritet shqetësueshëm. Sipas Dementia UK, në vitin 2022 sëmundja prekte 70,800 britanikë, një rritje prej 69% që nga viti 2014.

Simptomat e hershme përfshijnë harrim, humbje të sendeve, vështirësi për të gjetur fjalët e duhura, pyetje të përsëritura dhe ngurrim për të provuar gjëra të reja. Studime të fundit kanë treguar se humbja e nuhatjes, shikimit, dëgjimit, shijes, prekjeve dhe ekuilibrit gjithashtu mund të jetë shenjë e sëmundjes.

Faktorët e rrezikut përfshijnë historinë familjare, traumat e kokës, sëmundjet e zemrës, pirjen e duhanit, obezitetin, diabetin, presionin e lartë të gjakut dhe kolesterolin e lartë. /GazetaExpress/