Zbulim i madh në qytetin biblik: Bazilika e Listrës konfirmon historinë e Apostujve

Mistere

Gazeta Express

09/10/2025 21:22

Një zbulim arkeologjik i jashtëzakonshëm ka hedhur dritë mbi një nga qytetet më të përmendura në Dhiatën e Re.

Në qytetin e lashtë të Listrës, aty ku sipas Biblës Apostulli Pal shëroi një burrë të çalë që nga lindja, arkeologët kanë zbuluar një bazilikë madhështore rreth 100 metra të gjatë, e zbukuruar me mozaikë të artë dhe mure të pasura me dekorime të periudhës së vonë antike.

Ky zbulim i jep mbështetje të fortë historisë biblike, duke treguar se Listra nuk ishte vetëm një emër në shkrimet e shenjta, por një qendër e gjallë e krishterimit të hershëm, me komunitet të organizuar, struktura drejtuese dhe hapësira kulti.

Mrekullia e Palit dhe rëndësia biblike

Listra përmendet tetë herë në Biblë. Sipas Veprave të Apostujve (14:8–10), gjatë udhëtimit të tij misionar, Pali shëroi një njeri të paralizuar që nuk kishte ecur kurrë:

“Pali e pa dhe i tha: ‘Ngrihu në këmbët e tua!’ Dhe ai u hodh përpjetë dhe filloi të ecte.”

Ky akt u pa si një mrekulli, aq sa banorët vendas i ngatërruan Palin dhe Barnabën me zotat grekë Hermes dhe Zeus. Po ashtu, nga Listra lidhet edhe emri i Timoteut, një prej dishepujve më të rëndësishëm të Palit, i cili më pas u emërua udhëheqës kishe në rajon.

Prova arkeologjike

Bazilika e sapo zbuluar, sipas arkeologëve, ka shërbyer jo vetëm si qendër lutjesh, por edhe si seli administrative e kishës lokale, duke dëshmuar se qyteti kishte organizim të qartë kishtar.

Profesor İlker Mete Mimiroğlu nga Universiteti “Necmettin Erbakan”, që drejtoi gërmimet, tha për ArkeoNews:

“Ky zbulim tregon se tregimet e Biblës nuk ishin thjesht rrëfime shpirtërore, por të lidhura me qytete reale, ku komuniteti i hershëm i krishterë jetonte e vepronte.”

Gjetje nga periudha selxhuke

Zbulimet nuk kufizohen vetëm tek antikiteti. Ekipi gjeti edhe artefakte të shekujve XI–XIII, kur rajoni ndodhej nën Sulltanatin Selxhuk.

Në mesin e tyre, monedha dhe rruaza turkeze në varret e fëmijëve, të cilat konsiderohen pararendëset e syrit të keq (nazar boncuğu), simbol i njohur mbrojtës edhe sot.

Kjo tregon se vendi ruajti rëndësi shpirtërore për shekuj me radhë, madje edhe në periudhën kur krishterët dhe selxhukët jetonin krah për krah, shpesh në atmosferë tolerance.

Një urë mes besimit dhe historisë

Bazilika e Listrës, e ndërtuar mbi një qendër romake, tregon për vazhdimësinë e besimit dhe përshtatjen e vendeve të shenjta ndër shekuj.

Pjesë të saj u kthyen më vonë në kapela më të vogla, duke përdorur materiale nga monumente të vjetra romake.

Arkeologët besojnë se ky është një nga provat më të qarta që lidhin tekstin biblik me arkeologjinë, duke e shndërruar Listrën në një “qytet të mrekullive apostolike” ku historia, feja dhe kultura ndërthuren në mënyrë të rrallë.

“Që nga mrekullia e njeriut të çalë, tek bazilika madhështore dhe më tej tek periudha selxhuke, Listra mbetet dëshmi e gjallë e besimit, artit dhe bashkëjetesës së qytetërimeve,” theksoi Mimiroğlu. /GazetaExpress/