A i shihni? Shkencëtarët krijojnë “anagrame vizuale” me dy kafshë të fshehura brenda një figure

Fun

Gazeta Express

06/10/2025 20:54

Nga njollat e famshme të bojës së Rorschach deri te ilustrimi klasik “rosë–lepuri”, shkencëtarët prej kohësh përdorin imazhe të dykuptimta për të studiuar mënyrën se si funksionon perceptimi i njeriut.

Tani, një ekip studiuesish nga Universiteti Johns Hopkins ka krijuar katër imazhe të reja me ndihmën e inteligjencës artificiale, të quajtura “anagrame vizuale”.

Secila figurë përmban dy kafshë të ndryshme – por, sipas shkencëtarëve, nuk është në dorën tuaj të zgjidhni se cilën do të shihni e para. Ashtu si një anagram krijon një fjalë tjetër kur shkronjat riorganizohen, këto figura shfaqin një imazh krejt tjetër kur rrotullohen.

Për shembull, një anagram vizual tregon një ari në një orientim, por kur e kthen 90 gradë, shfaq një flutur.

“Diçka e veçantë për anagramet vizuale është se nuk keni shumë mundësi t’i shihni vetëm në një mënyrë. Një imazh i vetëm ju detyron ta perceptoni ndryshe,” shpjegon Tal Boger, doktorant në fushën e perceptimit.

Si funksionon perceptimi ynë?

Edhe pse duket e thjeshtë, perceptimi i njeriut është shumë më kompleks sesa mënyra se si një kamerë kap një imazh. Informacioni i çrregullt që marrim me sytë shndërrohet në të dhëna të kuptueshme për trurin, përmes një procesi me dhjetëra transformime, hamendësime dhe përjashtime.

Kjo do të thotë se mënyra si i perceptojmë objektet ndikohet nga shumë faktorë të tjerë, jo vetëm nga ajo që kemi përpara syve.

Dr Chaz Firestone, drejtues i Laboratorit të Perceptimit dhe Mendjes në Johns Hopkins, shpjegon:

“Le të themi se duam të dimë se si truri reagon ndaj madhësisë së një objekti. Studimet e mëparshme tregojnë se objektet e mëdha përpunohen në një pjesë tjetër të trurit krahasuar me ato të vogla. Por nëse tregojmë dy objekte që ndryshojnë vetëm në madhësi – si një flutur dhe një ari – ato ndryshojnë edhe në forma, ngjyra, teksturë dhe karakteristika të tjera.”

Anagramet vizuale zgjidhin këtë problem sepse lejojnë izolimin e këtyre efekteve perceptive. Imazhi i një ari dhe i një fluturet është i ndërtuar me të njëjtat piksele, vetëm se perceptohet ndryshe në varësi të orientimit.

Duke analizuar se cilën kafshë shohin njerëzit dhe si reagojnë ndaj figurave, shkencëtarët mund të kuptojnë më mirë sekretet e perceptimit.

Përfundime interesante nga eksperimentet

Shkencëtarët përdorën anagramet vizuale për të testuar edhe efektin klasik të përputhjes me madhësinë reale të objekteve. Ata zbuluan se pjesëmarrësit preferonin të shihnin arin më të madh se fluturën, edhe pse ishte e njëjta figurë e thjeshtuar dhe e rrotulluar 90 gradë. Kjo tregon se madhësia reale e objektit ka një ndikim të fortë në perceptim.

Në të ardhmen, shkencëtarët besojnë se anagramet vizuale mund të përdoren për të studiuar shumë aspekte të tjera të perceptimit, përfshirë dallimin midis objekteve të gjalla dhe të gjalla.

“Kur shohim diçka të gjallë, mendja jonë i kushton vëmendje – mendo për ndryshimin midis fytyrës së një tigri dhe një guri në tokë,” thotë Tal Boger. “Si me madhësinë reale, dy objekte që ndryshojnë në jetësi ndryshojnë edhe në forma dhe karakteristika. Për këtë kemi krijuar anagrame që tregojnë një objekt të gjallë në një orientim dhe një objekt të pajetë kur rrotullohet.” /GazetaExpress/