NY Times: Një vështrim i negociatave (nën presion) Izrael-Hamas në Egjipt

Lajme

Gazeta Express

06/10/2025 15:22

Nën presion për t’i dhënë fund luftës në Gaza pas dy vitesh të përgjakshme luftime, negociatorët e Izraelit dhe Hamasit do të takohen të hënën me ndërmjetësit në Egjipt për të diskutuar një plan të gjerë paqeje të paraqitur nga Presidenti Trump javën e kaluar.

Shumë çështje mbeten ende të pazgjidhura.

Bisedimet indirekte mes Izraelit dhe Hamasit, të ndërmjetësuara nga Shtetet e Bashkuara, Katari dhe Egjipti, pritet të përqendrohen në dy pika kryesore të propozimit me 20 pika që Trump prezantoi: shkëmbimin e palestinezëve të mbajtur nga Izraeli me pengjet e marra gjatë sulmit të Hamasit më 7 tetor 2023, që nisi luftën, si dhe tërheqjen e Izraelit nga disa pjesë të Gazës.

Izraeli beson se rreth 20 pengje janë ende gjallë në Gaza dhe kërkon gjithashtu mbetjet e rreth 25 të tjerëve. Sekretari i Shtetit, Marco Rubio, i tha “Fox News” të dielën se Hamasi kishte “rënë dakord me kornizën e presidentit për lirimin e pengjeve.”

Sipas planit, pengjet do të shkëmbehen me 250 të burgosur palestinezë që vuajnë dënime të përjetshme dhe 1.700 gazanë të arrestuar nga Izraeli gjatë luftës. Për çdo peng të vrarë, mbetjet e të cilit do të kthehen, Izraeli do të lirojë mbetjet e 15 gazanëve.

Edhe pse plani parashikon që pengjet të lirohen brenda 72 orëve nga momenti që Izraeli bie dakord, ekspertët thonë se kjo do të jetë logjistikisht e vështirë. Për më tepër, palët ende nuk janë marrë vesh për listën e të burgosurve palestinezë që do të lirohen.

Këto janë vetëm disa nga çështjet që mbeten për t’u negociuar.

Të premten, Hamasi deklaroi se ishte i gatshëm të lironte pengjet. Por grupi nuk është shprehur për pikat kryesore të planit amerikan të paqes, përfshirë disa kërkesa që ai i ka refuzuar më parë. Plani, për shembull, kërkon çarmatosjen e Hamasit dhe përjashtimin e tij nga çdo rol në qeverisjen e Gazës — dy kërkesa kyçe të Izraelit që Hamasi i ka kundërshtuar prej kohësh.

Pyetje mbeten gjithashtu për tërheqjen e forcave izraelite nga pozicionet e tyre në Gaza.

Në një postim në rrjetet sociale të shtunën, Trump tha se Izraeli kishte pranuar tashmë një vijë fillestare të tërheqjes brenda Gazës për fazën e parë të marrëveshjes.

“Kur Hamasi të konfirmojë, armëpushimi do të hyjë menjëherë në fuqi, shkëmbimi i pengjeve dhe i të burgosurve do të nisë, dhe do të krijojmë kushtet për fazën tjetër të tërheqjes,” premtoi ai.

Por Hamasi mund të kërkojë ende të negociojë kufijtë e këtyre vijave.

Në bisedimet e mëparshme për t’i dhënë fund konfliktit, Hamasi kishte pranuar që trupat izraelite të tërhiqeshin në një zonë tampon pranë kufirit me Izraelin. Por plani i Trump-it do të linte forcat izraelite më thellë në territorin e Gazës, dhe Hamasi ka sinjalizuar se mund të kundërshtojë disa elemente të tij.

Në një fjalim drejtuar izraelitëve gjatë fundjavës, kryeministri Benjamin Netanyahu u përpoq ta paraqiste planin e Trump-it si një fitore. Ai tha se hapi drejt një marrëveshjeje të mundshme për t’i dhënë fund luftës ishte vendosur falë vendimit të tij për të vazhduar presionin ndaj Hamasit përmes një fushate ushtarake shkatërrimtare, që është dënuar nga pjesa më e madhe e botës. Ai përmendi gjithashtu përpjekjet diplomatike.

Anëtarë të koalicionit të djathtë ekstrem të Netanyahut janë kundër marrëveshjes dhe kanë kërcënuar se do të rrëzojnë qeverinë nëse ai e pranon atë. Kryeministri ka kërkuar t’i qetësojë ata, por është gjithashtu nën presion nga shumë izraelitë që kërkojnë një marrëveshje për pengjet dhe fundin e konfliktit, si edhe nga bashkësia ndërkombëtare — përfshirë vetë Trump-in.

Të shtunën, Trump postoi imazhe të izraelitëve që protestonin në Tel Aviv për një marrëveshje mbi pengjet. Ai nuk shtoi asnjë koment, por imazhet dukeshin se flisnin vetë.

Sfidoja e Trump-it nuk duket të jetë një opsion, madje as për Netanyahun. Deri të shtunën, ushtria izraelite e kishte kufizuar veprimin e saj në atë që zyrtarët izraelitë e përshkruanin si operacione mbrojtëse dhe përgjigje ndaj kërcënimeve të menjëhershme.

Edhe Hamasi është nën presion për t’i dhënë fund luftës.

Shumë palestinezë në Gaza e shohin propozimin e Trump-it si shpresën e tyre të fundit pas gati dy vitesh privacionesh ekstreme dhe zhvendosjesh të përsëritura. Pjesa më e madhe e Gazës është shkatërruar, dhjetëra mijëra palestinezë janë vrarë — përfshirë mijëra fëmijë — dhe Trump ka deklaruar se Izraeli do të ketë “dritën jeshile” për ta shkatërruar Hamasin nëse grupi nuk pranon marrëveshjen.

Trump kërkoi në rrjetet sociale që Izraeli të ndalonte bombardimet në Gaza për të lejuar ecurinë e marrëveshjes me Hamasin. Ushtria izraelite udhëzoi trupat e saj të përqendroheshin në mbrojtje, duke kufizuar operacionet ushtarake në Rripin e Gazës, sipas zyrtarëve izraelitë.

Megjithatë, luftimet në terren kanë vazhduar. Ushtria izraelite njoftoi se kishte kryer disa sulme të dielën ndaj militantëve që përshkruhen si kërcënim për trupat. Punonjësit e emergjencës në Gaza thanë se nuk kishin mundur të arrinin te disa prej të vrarëve sepse ndodheshin në zona luftime.

Izraeli dhe Hamasi kanë zhvilluar bisedime indirekte herë pas here gjatë luftës, por negociatat janë prishur vazhdimisht. Rubio pranoi të dielën se lufta ende nuk kishte përfunduar dhe se kishte ende punë për të bërë, por shtoi se këtë herë mund të jetë ndryshe.

“Ajo që të jep shpresë është fakti që më në fund ekziston një kornizë se si gjithë kjo mund të përfundojë,” tha ai.

/New York Times, | Përgatiti në shqip Lapsi.al