Zbulim në Egjipt ofron prova të reja për historinë biblike të Moisiut

Mistere

Gazeta Express

03/10/2025 19:12

Një punëtori e lashtë e zbuluar në Egjipt mund të ofrojë prova të reja që lidhen me historinë biblike të Moisiut.

Shkencëtarët kanë gjetur një punëtori për shkrirjen e bakrit, disa ndërtesa të lashta dhe pika vrojtimi në vendin Wadi al-Nasb në Sinai të Jugut.

Brenda punëtorisë u gjet një furçë për shkrirjen e bakrit, mjete për përgatitjen e lëndëve të para, enë balte, enë qeramike dhe sasi të mëdha skarfe bakri. Zona ndodhet pranë rajonit historik të minierave Serabit el-Khadim, i njohur në antikitet për nxjerrjen e turkuazës dhe bakrit.

Studiuesit theksuan rëndësinë historike të vendit, duke treguar se egjiptianët e lashtë zotëronin njohuri të avancuara mbi minierat dhe metalurgjinë, të domosdoshme për prodhimin e mjeteve, armëve dhe artizanatit.

Vendndodhja është gjithashtu pranë zonave që tradicionalisht lidhen me rrugën e Eksodit, përfshirë Malin Sinai.

Edhe pse arkeologët nuk e kanë lidhur drejtpërdrejt vendin me Moisiun ose izraelitët, studiuesit biblikë nënvizojnë se punëtorë hebrenj ose izraelitë kanë punuar historikisht në minierat egjiptiane, dhe në Serabit el-Khadim janë gjetur shkrime proto-izraelite.

Sipas Librit të Eksodit, Moisiu udhëhoqi izraelitët drejt lirisë nga skllavëria në Egjipt, duke ecur për 40 vjet në shkretëtirën e Sinai-t dhe duke marrë Dhjetë Urdhërimet në Malin Sinai.

Ministria e Turizmit dhe Antikiteteve, që njoftoi për kërkimin, tha:

“Kjo shton një dimension të ri në kuptimin tonë mbi historinë e aktivitetit industrial dhe minieror në Egjiptin e lashtë.”

Dy ndërtesa prej rëre u gjetën gjithashtu, njëra në hyrjen perëndimore të Wadi al-Nasb dhe tjetra ku vendi takon luginën e shkretëtirës Wadi al-Sour. Studiuesit besojnë se ato shërbenin fillimisht si kulla vrojtimi për rojet dhe minatorët, por më vonë u konvertuan në punëtori bakri gjatë Periudhës së Mbretërisë së Re të Egjiptit (1550–1070 p.e.s.).

Një ndërtesë e tretë në skajin jugor të Wadi al-Sour shërbente si qendër kontrolli për operacionet minierore dhe përmbante qymyr druri dhe balte të pastruar për prodhimin e flluskave.

Sipas egjiptologut amerikan Gregory Mumford, minierat punoheshin nga të robëruar nga Azia Jugperëndimore, që flisnin gjuhë semite si kananeishtja, paraardhëse e fenikishtes dhe hebraishtes.

Studiuesit biblikë kanë cituar prova të shkrimeve proto-izraelite në Serabit el-Khadim, duke treguar prani të punëtorëve semitë. Disa shkrime për një nga emrat e Zotit në Bibël janë gjetur gjithashtu në vend.

Sipas Biblës, izraelitët ishin skllavë në Egjipt, të detyruar të ndërtonin qytete dhe të punonin në kushte të vështira. Zoti zgjodhi Moisiun për të kërkuar lirinë e tyre, dhe pas shpërthimeve të sëmundjeve që goditën Egjiptin, faraoni i lejoi të iknin. Izraelitët kaluan Detin e Kuq, që u nda në mënyrë mrekullibërëse, dhe Moisiu mori Dhjetë Urdhërimet në Malin Sinai, për të arritur më pas në Tokën e Premtuar, Canaan, rreth 1406–1407 p.e.s. /GazetaExpress/