A topat blu apo lejla? Iluzioni optik që po çmend internetin

Fun

Gazeta Express

29/09/2025 20:08

Nga kamionët e zjarrfikësve që ndryshojnë ngjyrë deri te “Fustani”, shumë iluzione optike kanë habitur internetin ndër vite.

Tani, një shkencëtar nga Harvard Medical School ka zbuluar një iluzion që mund të jetë më i çuditshmi deri tani.

Iluzioni, i thjeshtë në dukje, paraqet nëntë pika mbi një sfond të thjeshtë lejla të errët.

Por a janë pikat blu apo lejla?

Shikuesit janë ndarë në mes në Reddit, ku iluzioni ka marrë mbi 4,900 vota dhe më shumë se 500 komente.

Disa thonë se pikat janë “pa dyshim vjollcë”, ndërsa të tjerë këmbëngulin se “janë të gjitha lejla”.

Një komentues i hutuar shkroi: “Sytë e mi po çmenden… Besoj që sonte nuk do të fle. Faleminderit që ndave këtë.”

Pra, çfarë ngjyre mendoni ju se janë pikat?

Në rrjetet sociale, komentuesit ishin të ndarë mes blusë dhe lejlasë.

Megjithatë, disa vunë re edhe një efekt edhe më të çuditshëm.

Një përdorues shkroi: “Vetëm njëra duket lejla për mua, por vazhdon të lëvizë.”

Një tjetër shtoi: “Perceptimi im për ngjyrën ndryshon në varësi të faktit nëse përqendrohem drejtpërdrejt në pikë apo jo.”

Dhe një tjetër bëri shaka: “Si e di pika lejla ku po shoh unë që të ndryshojë ngjyrë?”

Edhe pse duket e çuditshme, kjo është pikërisht mënyra se si shpikësi i iluzionit, Dr Hinnerk Schulz-Hildebrandt, e kishte planifikuar.

Në realitet, të gjitha pikat janë lejla e fortë mbi një sfond blu në të purpurt.

Por, duke mbajtur telefonin rreth 30 cm larg fytyrës dhe duke parë secilën pikë me radhë, vetëm pika në qendër të fokusit tuaj duket lejla.

Në një variant tjetër, 360 pika lejla vendosen mbi të njëjtin sfond blu.

Duke mbajtur telefonin rreth 10 cm larg fytyrës dhe duke e tërhequr ngadalë më tej, duhet të shihni më shumë pika që kalojnë nga blu në lejla, ndërsa fusha e fokusit zgjerohet.

Në një version final, Dr Schulz-Hildebrandt krijoi një “poezi që zhduket”, duke përdorur tekst në të njëjtën kombinim ngjyrash.

Duke mbajtur telefonin afër fytyrës dhe duke lexuar me kujdes, fjala që po lexoni shfaqet lejla, ndërsa pjesa tjetër kthehet blu dhe zbehet në sfond.

Dr Schulz-Hildebrandt e përshkruan këtë si një “iluzion ngjyrash të varur nga fokusi dhe distanca”.

Ai shkruan: “Një model objektesh lejla mbi një sfond blu duket lejla vetëm aty ku shikuesi fokusohet drejtpërdrejt. Në periferi, perceptimi zhvendoset drejt blusë.”

Ky iluzion funksionon për shkak të mënyrës unike se si truri ynë e percepton lejlan.

Në sytë tanë kemi qeliza të ndjeshme ndaj dritës të quajtura S-cones, M-cones dhe L-cones, të ndjeshme ndaj dritës blu, jeshile dhe të kuqe.

Ndërsa disa ngjyra si e gjelbra, e verdha dhe portokallia lidhen me një gjatësi vale specifike të dritës, lejla nuk ekziston në një pjesë të veçantë të spektrit të dukshëm.

Në fakt, lejla gjenerohet në korteksin vizual të trurit tonë kur kombinohen L-cones dhe S-cones.

Kjo e bën lejlan një “perceptim të brishtë dhe të paqëndrueshëm”, të ndikuar lehtë nga faktorë psikologjikë ose nga konteksti rrethues.

Ky “efekt kontrasti ngjyrash” është arsyeja pse shumë iluzione klasike optike duken sikur ndryshojnë ngjyrë.

P.sh., ndriçimi ose ngjyrat e objekteve përreth mund të bëjnë që objekte që janë realisht blu dhe të zeza të duken të bardha dhe ari, siç ndodhi me famëshëm “fustanin blu e zi”.

Gjithashtu, për shkak të shpërndarjes së ndryshme të qelizave cone në sy, është më e lehtë të shohim lejlan në qendër të vizionit sesa në periferi.

Duke vendosur pika lejla mbi një sfond blu të ngjashëm, truri ynë mund të gjenerojë ngjyrën e saktë lejla vetëm për pikat në qendër të vëmendjes.

Kjo është arsyeja pse pika që shihni direkt duket lejla, duke marrë ngjyrën e saj të vërtetë, ndërsa të tjerat duken blu.

ÇFARË ËSHTË ILUZIONI I DELBOEUF?

Iluzioni i Delboeuf është një lloj iluzioni vizual ku një pikë e rrethuar nga një unazë e madhe zakonisht perceptohet më e vogël sesa një pikë e së njëjtës madhësi e rrethuar nga një unazë e vogël.

Ky truk vizual funksionon sepse truri e percepton pikën në kontekstin e unazës së jashtme.

Ai u emërua sipas filozofit dhe matematikanit belg Joseph Remi Leopold Delboeuf (1831 – 1896), i cili e krijoi në vitin 1865.

Në lidhje me madhësinë e pjatave, teoria sugjeron se një pjatë më e vogël mashtron njerëzit të mendojnë se kanë më shumë ushqim.

Por kërkimet e fundit sugjerojnë se kur njerëzit janë të uritur, ata arrijnë të identifikojnë saktë porcionin e ushqimit, pavarësisht se si shërbehet.

Megjithatë, iluzioni i Delboeuf besohet gjerësisht se funksionon në kontekste të tjera. /GazetaExpress/