Mjekët zbulojnë shenjat paralajmëruese më të zakonshme që shfaqen vite përpara një ataku kardiak

Keshilla Mjekësore

Gazeta Express

29/09/2025 19:40

Pothuajse çdo person që pëson atak kardiak, sulm në tru ose dështim të zemrës përjeton shenja paralajmëruese vite përpara ngjarjes, sipas një studimi historik.

Studimi, i cili ndoqi miliona njerëz në dy kontinente, zbuloi se më shumë se 99 për qind e pacientëve kishin të paktën një faktor të madh rreziku, shumë kohë përpara emergjencës së tyre kardiake të parë.

Megjithatë, presioni i lartë i gjakut – i njohur gjithashtu si hipertension – ishte faktori më i zakonshëm, duke prekur më shumë se nëntë nga dhjetë pjesëmarrës.

Gjetjet përmbysin besimin e përhapur se sëmundjet e zemrës mund të shfaqen “krejt papritur”, tek persona pa probleme të dukshme shëndetësore.

Në fakt, kërkimi sugjeron se shenjat paralajmëruese janë aty në pothuajse çdo rast – por shpesh mbeten të panjohura ose të patrajtuara.

Shkencëtarë nga Universiteti Northwestern në Çikago dhe Universiteti Yonsei në Seul analizuan të dhënat mjekësore të mbi 9.3 milionë të rriturve në Korenë e Jugut dhe gati 7,000 në SHBA.

Ata arritën të ndiqnin pjesëmarrësit për deri në dy dekada, falë kontrollimeve rutinë shëndetësore që regjistronin presionin e gjakut, kolesterolin, nivelin e glukozës dhe historikun e duhanpirjes.

Duke krahasuar këto të dhëna me diagnozat e mëvonshme të atakut kardiak, insultit ose dështimit të zemrës, studiuesit mund të shihnin se cilat probleme shëndetësore ishin tashmë të pranishme vite përpara se të ndodhte fatkeqësia.

Në të dy grupet, rezultatet ishin të qarta: më shumë se 99 për qind e njerëzve që më pas zhvilluan sëmundje kardiovaskulare kishin të paktën një faktor rreziku “jo–optimal” më parë, ndërsa më shumë se 93 për qind kishin dy ose më shumë.

Përveç presionit të lartë të gjakut, faktorët përfshinin rritjen e sheqerit në gjak ose një diagnozë me diabet, kolesterolin e lartë dhe përdorimin e mëparshëm të duhanit.

Edhe tek gratë e reja, të cilat zakonisht mendohet se janë me rrezik më të ulët, më shumë se 95 për qind kishin të paktën një shenjë paralajmëruese përpara se të përjetonin insult ose dështim të zemrës.

“Këto gjetje tregojnë shumë bindshëm se ekspozimi ndaj një ose më shumë faktorëve jo-optimalë të rrezikut përpara rezultateve kardiovaskulare është pothuajse 100 për qind,” tha autori kryesor Dr Philip Greenland, profesor i kardiologjisë në Fakultetin e Mjekësisë Feinberg të Universitetit Northwestern.

“Tani qëllimi është të punojmë më shumë për të kontrolluar këta faktorë rreziku që mund të ndryshohen, në vend që të shpërqendrohemi nga faktorë të tjerë që nuk trajtohen lehtë dhe që nuk janë shkaktarë.”

Sëmundjet kardiovaskulare mbeten shkaktari kryesor i vdekjeve në botë, duke vrarë rreth 18 milionë njerëz çdo vit.

Vetëm në Mbretërinë e Bashkuar, ato përbëjnë një të katërtën e të gjitha vdekjeve. Ekspertët thonë se gjetjet e reja theksojnë rëndësinë e zbulimit dhe parandalimit të hershëm.

Shifrat e NHS tregojnë se, megjithëse shumica e ngjarjeve kardiake ndodhin ende në moshë të shtyrë, shtrimet në spital për atak kardiak tek njerëzit në të 30-at dhe 40-at janë rritur vitet e fundit.

Ekspertët thonë se ky trend po nxitet nga obeziteti, presioni i lartë i gjakut dhe diabeti i tipit 2 – të gjitha gjithnjë e më të zakonshme në moshë të re në Mbretërinë e Bashkuar.

Kardiologët gjithashtu përmendin dietën e dobët, mungesën e aktivitetit fizik dhe nivelet e larta të stresit si faktorë që po ushqejnë një brez të ri pacientësh që dikur konsideroheshin shumë të rinj për sëmundje të zemrës.

Në SHBA, ataket kardiake tek të rriturit nën 40 vjeç janë rritur me rreth dy për qind në vit, sipas American College of Cardiology.

Të dhënat kombëtare të anketave tregojnë se insultet tek të rriturit e moshës 18 deri në 44 vjeç janë rritur me rreth 15 për qind gjatë dekadës së fundit, edhe pse normat tek të moshuarit kanë rënë.

Studiuesit amerikanë fajësojnë të njëjtët faktorë si në MB: obezitetin, duhanpirjen, presionin e pa-kontrolluar të gjakut dhe kolesterolit, si dhe nivelet e larta të diabetit tip 2 tek grupmoshat më të reja.

Mjekët paralajmërojnë se pacientët e rinj shpesh neglizhohen sepse sëmundja e zemrës ende shihet si një problem i “moshës së tretë”, duke bërë që mundësitë për ndërhyrje të hershme të humbasin.

Presioni i ngritur i gjakut, kolesteroli dhe sheqeri në gjak shpesh mund të kontrollohen përmes ndryshimeve të stilit të jetesës si dieta, aktiviteti fizik dhe lënia e duhanit, si dhe me ilaçe.

Problemi, paralajmërojnë mjekët, është se shumë njerëz ose nuk e dinë që i kanë këto gjendje, ose nuk arrijnë t’i mbajnë ato nën kontroll.

Presioni i lartë i gjakut, për shembull, shpesh quhet “vrasësi i heshtur” sepse rrallë shkakton simptoma derisa të ketë dëmtuar tashmë zemrën ose enët e gjakut.

Studiuesit kryesorë argumentojnë se shërbimet shëndetësore duhet të vënë më shumë theks në identifikimin e faktorëve të rrezikut në moshën e mesme, përpara se të shkaktojnë dëme të parikuperueshme.

Kontrollet rutinë, veçanërisht për presionin e gjakut dhe kolesterolin, mund të ndihmojnë në zbulimin e problemeve tek njerëzit që ndihen përndryshe të shëndetshëm.

Studimi, i financuar nga National Research Foundation of Korea, u publikua në Journal of the American College of Cardiology. /GazetaExpress/