Doli numri i ri i revistës “Jeta e re”

Arte

Gazeta Express

22/09/2025 20:58

Posa ka dalë në qarkullim numri i dytë për këtë vit i revistës letrare të traditës “Jeta e re”. Revista hapet me një ligjëratë të nobelistes Olga Tokarczuk me titullin “Puna e Hermesit ose si e shpëtojnë përkthyesit çdo ditë botën”, kurse në rubrikën e prozës botohen tregimet: “Përgatitja e valixheve” i Binak Kelmendit, “Braktisësi i përsosur” i Adil Ollurit, “Menoku, hereziak” i Azem Qazimit, “Udhëtari i autobusve” i Ballsor Hoxhës, “Ngashnjim” i nobelistit I.M.G. Le Clezio, “Fallxhorja” i shkrimtarit të njohur brazilian, J.M. Machado de Assiss dhe “Dhoma e kyçur” i Ottessa Moshfegh.

Ndërkaq, me nga një cikël poezish prezantohen Kujtim M. Shala, Xhavit Beqiri, Fatmire Duraku, Nicolas Waquet, Stefen Popp dhe Maria Wine.

Në rubrikën Intervista vjen kritiku dhe studiuesi i mirënjohur i letërsisë, profesor Nysret Krasniqi.

Rubrika e kritikës fillon me një vështrim të Muhamet Hamitit për romanin (e parë) Misinterpratitation (Keqinterpretim) të shkrimtares shqiptaroamerikane Ledia Xhoga, për të vazhdur me tekstin e Halim Halimit “Vlerat estetike dhe ekzistenciale të romanit “Shija e bukës mruema” të Ernest Koloqit, “Brenda tempullit të asgjësë” të Arapit” të Eriola Çoçajt dhe “Në gjueti absurdi” të Avdi Visokës, recension për librin me tregime “Pengu i dollisë të Sevdail Zejnullahut, kurse në rubrikën Classicus vijon epi “Kanga e Sidit”.

Në rubrikën qendrore Dossier, në një hapësirë prej 250 faqesh, këtë radhë vjen Alexander Kluge, njëri ndër shkrimtarët, regjisorët dhe intelektualët më me ndikim në Gjermani. Krijimtaria e tij ndërthur letërsinë, kinemanë, televizionin dhe teorinë kritike.

Paralelisht me aktivizimin në ekran, Kluge u bë një prej shkrimtarëve më të njohur të prozës gjermane me përmbledhjet Ecuritë jetësore (1962), Përshkrim betejash (19640) dhe sagën e gjerë Kronika e ndjenjave (2000).  Gjatë shtatë dekadave, Kluge ka marrë nderimet më të larta letrare dhe mediatike në Gjermani, përfshirë Çmimin George Brushner (2003) dhe Çmimin Theodor W. Adorno (2009), dekorimin shtetëror Pour le Merite për kontribut në shkenca dhe arte (2024), e shumë çmime të tjera brenda dhe jashtë Gjermanisë.

Për më shumë rreth këtij Dossier-i, sollëm tekstin e mëposhtëm të ekipit, i cili e ka konceptuar dhe përgatitur atë.

Dossier i Alexander Kluge-s në revistën Jeta e Re 

Për revistën Jeta e Re, ekipi i retrospektivës përgatiti një përzgjedhje të zgjeruar të teksteve dhe i përktheu ato në shqip. Kështu, për herë të parë, lexuesi shqiptar ka mundësinë të njihet me tekstet kyç të Kluge-s, si Metoda realiste dhe e ashtuquajtura „filmikja“. Të gjitha bisedat dhe intervistat kryesore nga mbrëmjet e retrospektivës u transkriptuan, redaktuan dhe u shoqëruan me një hyrje të shkurtër kontekstuale.

Për t`i bërë më të kapshme punëtoritë e udhëheqësve të retrospektivës, të Dr. Stollmann-it dhe të Daniel Gönitzer-it, gjithashtu u përfshinë dhe u përkthyen dy tekste shkencore të të dyve:  nga Dr. Stollmann u përkthyen ligjërata dhe teksti i tij Përmbysja e mediave, mbi krijimtarinë autoriale të Alexander Kluge-s në televizion, kurse nga Daniel Gönitzer u përkthye teksti Kërmijt kureshtarë kundër zemrave të blinduara. Alexander Kluge dhe “Guximi për të mbetur i butë”. Gjithashtu, në Dossier u përfshi edhe një fragment nga libri „Abetarja e luftës“. Dossier-i përmbyllet me transkriptet e titrave të pesë materialeve të DCTP-së që u shfaqën gjatë retrospektivës. Të gjitha përkthimet u realizuan nga Blertë Ismajli dhe Alban Beqiraj.

Publikimi i teksteve të retrospektivës kushtuar Alexander Kluge-s në revistën Jeta e re ka një rëndësi të shumëfishtë kulturore, intelektuale dhe historike. Para së gjithash, revista Jeta e re është një nga revistat më të vjetra dhe më me peshë të letërsisë shqipe, e cila ka mbajtur që prej themelimit funksionin e një hapësire për dialog kulturor dhe reflektim kritik për artin dhe shoqërinë. Duke botuar shkrime mbi Kluge-n, revista vazhdon misionin e saj për të përfshirë zhvillimet më të rëndësishme të mendimit evropian në diskursin kulturor shqiptar. Ajo mbetet një platformë e gjallë, e cila jo vetëm që ruan traditën e debatit kulturor, por edhe e rinovon atë duke sjellë në qendër të vëmendjes çështje universale mbi historinë, artin dhe humanitetin.

Dr. Blertë Ismajli

Verena Walzl

Alban Beqiraj

Alexander Vojvoda

Përkthyesit që kontribuan në këtë numër të revistës janë:  Blertë Ismajli, Alban Beqiraj, Alket Çani, Qerim Raqi, Arben Idrizi, Ilir Breca, Alfred Beka, Valon Veliqi dhe Kosovar Berisha.