Filmreview/ ‘One Battle After Another’ – komedia rrëmbuese kundërkulturore e P. Th. Anderson

Arte

Donjeta Abazi

19/09/2025 18:01

Anderson risjell Thomas Pynchon-in për epokën e aksioneve të ICE-it, duke vënë revolucionarin e çrregullt Leonardo DiCaprio përballë forcave karikaturale të reaksionit.

Një nga “bromancat” krijuese më të mëdha ka lulëzuar sërish: Paul Thomas Anderson dhe Thomas Pynchon. Pasi e përshtati për ekran romanin Inherent Vice në vitin 2015, Anderson tani ka marrë më shumë liri me romanin e vitit 1990 Vineland, duke krijuar një thriller aksion të çuditshëm, të shtyrë përpara nga energjia e komikëve të letrës dhe indinjata e transformuar politike, duke mbajtur pedalin gjithmonë të ngjitur pas metalit.

Është një variacion mbi idenë tashmë të dallueshme Anderson-Pynchon për kundërkulturën dhe kundër-revolucionin, duke thithur stilin paranojak të politikës amerikane në një rezistencë farsë, e shoqëruar me një kolonë zanore tronditëse e shkatërruese të Jonny Greenwood-it. Në pjesë është një diagnozë e çuditshme frojdiane e marrëdhënies problematike baba-bijë – e vendosur pranë ndarjes së fëmijëve migrantë nga prindërit e tyre në kufirin SHBA-Meksikë – dhe një reagim serioz e aktual ndaj klasës sunduese të fshehtë të SHBA-së dhe ndaj normalizimit tinëzar të aksioneve të ICE-it: entuziazmi toksik i ri trumpist në stilin e Vichy-t.

Pynchon e imagjinonte subversivitetin e viteve ’60 duke pasur një vazhdim të kontestuar në vitet reaganiane ’80; Anderson e sjell këtë boshllëk kohor deri në ditët tona, edhe pse nuk ka ndonjë ndarje të qartë kulturore mes ditëve të fundit të Obamës dhe pompozitetit bashkëkohor të Trump-it. Referenca të drejtpërdrejta si MAGA dhe BLM nuk përmenden.

Leonardo DiCaprio është Bobi, një revolucionar i çrregullt, që do të bëhet edhe më i tillë në të ardhmen, duke bërë vrapime të dëshpëruara nëpër rrugë me pizhama, duke u ankuar se nuk ka ku ta karikojë telefonin. Bob është pjesë e një celule aktivistësh të armatosur rëndë që sulmojnë qendrat e paraburgimit të migrantëve në kufirin meksikan; detyra (e thjeshtë) e Bob-it është të ndezë fishekzjarre si taktikë shpërqendruese-festuese, dhe ai ka më pak rëndësi se shokët e tij, si Deandra (Regina Hall) e ashpër dhe Howard intelektual (luajtur në cameo nga kompozitori dhe akademiku i Yale, Paul Grimstad).

Bob është i përkushtuar pasionueshëm ndaj shoqes së tij karizmatike, me një emër interesant: Perfidia (Teyana Taylor). Dhe Bob nuk është i vetmi. Kur grupi sulmon një bazë ushtarake, Perfidia kap dhe poshtëron kolonelin reaksionar Steven Lockjaw – luajtur nga Sean Penn me lëvizje të çuditshme reptiliane e zakone prej plakut të ashpër – i cili duket se ndien edhe eksitim seksual nga kjo përballje. Kjo prirje e tij e shëmtuar karikaturale bëhet një forcë shtytëse tjetër. Me llogaritjen e ftohtë të një udhëheqëseje të lindur, Perfidia e kupton se mund të luajë me fiksimin e Lockjaw për ta përdorur kundër rezistencës ushtarake. A e tepron ajo? Apo në këtë kontekst nuk ka kuptim të flasësh për “tejkalim mase”? Një nga imazhet më të fuqishme të filmit është Perfidia duke qëlluar me pushkë automatike ndërsa është në muajin e nëntë të shtatzënisë.

Është fati i mjerë i Bob-it, i hutuar dhe i rrënuar, të rrisë i vetëm një vajzë që mendon se është e tij. Vajza gjashtëmbëdhjetëvjeçare, Willa (Chase Infiniti), është po aq e zgjuar dhe e përqendruar sa e ëma, e trajnuar në arte marciale nga sensei i saj (Benicio del Toro), ndërkohë që Bob kalon ditën i dehur e droguar, duke parë Beteja e Algjerit të Pontecorvo-s në TV dhe duke refuzuar me kokëfortësi të përdorë përemrat e preferuar të miqve të saj. Por forcat e errëta e rrethojnë përsëri, dhe kur shokët e vjetër revolucionarë kontaktojnë me të, Bob kupton se truri i ka marrë fund dhe nuk arrin të mbajë mend fjalët e koduara të rëndësishme. Ndërkohë Willa ka dyshime të reja për nënën e saj dhe një pyetje të sikletshme lidhur me Bob dhe Lockjaw – si në filmin Mamma Mia!.

One Battle After Another është njëkohësisht serioz dhe i pakuptimtë, emocionues dhe hutues, një përzierje tonalitetesh që shpërthen me energji në ekranin VistaVision – një shije që fitohet, por që bëhet varësuese. Titulli vetë sugjeron një luftë kulturore pa fund, të shfaqur si film aksion ekstremisht i çmendur, me skena ndjekjesh makinash të realizuara mjeshtërisht dhe një fund ëndërrimtar me tre makina që lëvizin mes kodrave valëzuese. Dhe a është kriza qendrore e atësisë një metaforë për konfliktin mbi “ëndrrën amerikane të përzierjes”?

Ndoshta. Këto ide janë shumë të papëlqyera në SHBA sot, çka e bën filmin edhe më interesant: është një histori për mospajtimin dhe pakënaqësinë, dhe për heroizmin e vetmuar të atyre që nuk përshtaten.

/The Guardian

/Përktheu Donjeta Abaazi