Shkencëtarët zbulojnë kohën e saktë kur ndodh lodhja pasdite dhe si ta parandaloni

Keshilla Mjekësore

Gazeta Express

18/09/2025 21:08

Lodhja pasdite është reale—dhe ndonëse mund të fajësoni një ditë të mbushur me takime të lodhshme dhe detyra rutinë për mungesën e energjisë, ekspertët thonë se trupat tanë janë të programuar të pushojnë gjatë pasdites.

Lodhja ditore dhe rënia e njohur e energjisë pasdite besohet të ndikohen nga cilësi e ciklit natyror të gjumit dhe presioni i gjumit.

Sipas ekspertëve, shumica e njerëzve janë më produktivë në mëngjes, rreth orës 10:00—ndërsa pothuajse 60 për qind e punonjësve përjetojnë një rënie produktiviteti rreth orës 13:30.

Kjo, thonë ekspertët, është rezultat i presionit të gjumit, idesë që nevoja jonë për gjumë rritet gradualisht sa më gjatë që qëndrojmë zgjuar.

Sipas Dr. Ravia Allada, një neuroshkencëtare në Universitetin e Michiganit, këto dy forca kundërshtuese “luftojnë me njëra-tjetrën” gjatë pasdites, dhe presioni për gjumë fiton kur ndjejmë lodhje.

Sa zgjat kjo rënie e energjisë mund të ndryshojë, duke u ndikuar nga rutinat jo të rregullta të gjumit, dieta dhe cilësia e gjumit.

Studimet e mbështesin këtë fenomen.

Në një studim me 2,000 punonjës, studiuesit gjetën se pasdita ishte më e dobët për produktivitet, me mbi gjysmën e punonjësve që përjetuan një rënie rreth orës 13:27, pasuar nga një tjetër rënie rreth orës 14:06.

Më shumë se një e katërta e punonjësve fajësuan rënien e produktivitetit te qëndrimi shumë gjatë përpara ekranit, ndërsa 22 për qind e lidhën me mungesën e pushimeve jashtë tavolinës.

Rezultatet, të publikuara nga OnePoll, treguan se pak më shumë se një e katërta e punonjësve menduan se nivelet e ulëta të produktivitetit nuk ishin domosdoshmërisht për shkak të lodhjes ditore, por për shkak të ndërprerjeve të shpeshta nga kolegët në zyrë.

Por tani ekspertët kanë theksuar se shkaku real mund të jetë më afër shtëpisë—dieta e dobët dhe gjumi i ndërprerë janë arsyet e lodhjes gjatë ditës.

Pa marrë parasysh se çfarë hani për të mbajtur energji gjatë ditës së punës, është e zakonshme të përjetoni një rënie pasdite, thonë ekspertët.

Por ushqimet e ëmbla dhe ato që përmbajnë karbohidrate të rafinuara si buka e bardhë, pasta ose drithërat shumë të përpunuara, mund t’ju bëjnë të ndiheni të letargjik.

Sipas Profesor Sai Krupa Das, ekspert në metabolizëm në Tufts University, këto ushqime tretën më shpejt se ushqyes të tjerë si fibra dhe proteina, duke shkaktuar një rritje të shpejtë të sheqerit në gjak, gjë që bën pankreasin të sekretojë insulinë.

Kjo sjell një rritje të përkohshme energjie, pasuar nga një rënie për shkak të insulinës së tepërt, duke ju lënë të ndiheni të lodhur.

Dr. Das rekomandon të zëvendësoni ushqimet e ëmbla për mëngjes, si muffins, drithëra dhe jogurte me aromë të shtuar me sheqer, me alternativa më të shëndetshme dhe të pasura me nutrientë.

Dr. Saurabh Sethi, gastroenterolog i trajnuar në Harvard, sugjeroi të filloni ditën me një tas me mëngjes me tërshërë, pasi drithërat janë të pasura me fibra që ofrojnë energji të ngadaltë, ose jogurt natyral me fruta pylli dhe fara chia.

Frutat pylli janë të pasura me antioksidantë që rrisin qarkullimin e gjakut në tru dhe ndihmojnë për të përmirësuar kujtesën, fokusin dhe humorin—duke parandaluar rënien e energjisë pasdite.

Në shumicën e rasteve, mënyra më e mirë për të reduktuar lodhjen ditore është gjumi, me shumë punonjës që praktikojnë një sy gjumë 20-minutësh për të rritur produktivitetin pasdite dhe për të ulur presionin e gjumit.

Por kur kjo nuk është e mundur, ekspertët rekomandojnë shëtitje jashtë për të luftuar përgjumjen, pasi aktiviteti fizik lidhet me përmirësimin e vigjilencës, koncentrimit dhe edhe jetëgjatësisë.

Në studimin aktual, 25 për qind e punonjësve thanë se shëtitja jashtë i ndihmonte të ndihen më të zgjuar dhe energjikë në vendin e punës.

Shkencëtarët italianë kohët e fundit treguan se “ndarja e kohës së ulur me shëtitje të shkurtra” mund të rrisë ndjeshëm energjinë e harxhuar gjatë ditës dhe të përmirësojë shëndetin.

Francesco Luciano, ekspert i fiziologjisë dhe drejtuesi i studimit, tha:

“Mesazhi ka të bëjë me jetën tonë të përditshme: sa herë që është e mundur, duhet të ndalojmë për disa hapa periudhat e ulura.”

Megjithatë, ekspertët paralajmërojnë se lodhja e tepërt gjatë ditës mund të jetë shenjë e një problemi më serioz shëndetësor.

Nëse ende ndiheni kaq të përgjumur sa të bini në gjumë pa dashje, edhe pasi të keni rregulluar orarin e gjumit dhe fokusuar dietën dhe aktivitetin fizik, “mund të ketë një problem të fshehtë”, tha Dr. Avidan për New York Times.

Ekspertët theksojnë se zakonisht kjo rënie e energjisë dhe produktivitetit nuk është arsye për t’u shqetësuar.

Stili i jetesës sedentar në MB, me shumë njerëz që kalojnë orët e punës ulur në tavolinë, pasuar nga udhëtime të gjata dhe relaksim përpara TV-së në mbrëmje, vlerësohet se vret mijëra njerëz në vit.

Një parashikim i vitit 2019 vlerësoi se vdekjet vjetore janë rreth 70,000, me problemet shëndetësore që kushtojnë NHS rreth 700 milion paund në vit për trajtim.

Mungesa e aktivitetit fizik lidhet me një sërë problemesh shëndetësore, përfshirë lodhjen e tepërt ditore (EDS), apne e gjumit, demencën dhe obezitetin, që është një faktor rreziku për diabetin tip 2 dhe madje disa lloje kanceresh. /GazetaExpress/