Shkencëtarët paralajmërojnë për diabetin tip 5: Sëmundje e frikshme që kërcënon të rinjtë dhe personat me nënpeshë

Keshilla Mjekësore

Gazeta Express

18/09/2025 20:05

Ekspertë të shumtë ndërkombëtarë kanë bërë thirrje që autoritetet shëndetësore të njohin zyrtarisht një formë të neglizhuar të diabetit, e njohur si diabet tip 5, i cili prek kryesisht të rinjtë dhe personat me nënpeshë e që mund të jetë vdekjeprurës.

Sipas raporteve, kjo lloj e re e diabetit mund të prekë deri në 25 milionë njerëz në mbarë botën dhe shkaktohet nga ushqyerja e pamjaftueshme, veçanërisht gjatë fëmijërisë, duke dëmtuar aftësinë e pankreasit për të prodhuar insulinë.

Diabeti shfaqet kur trupi nuk prodhon mjaftueshëm insulinë – hormoni që rregullon nivelin e sheqerit në gjak – ose kur nuk e përdor atë në mënyrë efektive.

Por diabeti tip 5 është unik: pacientët mund të prodhojnë insulinë dhe nuk janë rezistent ndaj saj, por pankreasi i tyre është i nën zhvilluar dhe nuk prodhon mjaftueshëm. Për këtë arsye, trajtimi si për tipin 1 ose tipin 2 shpesh është joefektiv, madje mund të jetë i dëmshëm.

Përhapja dhe risku

Ekspertët paralajmërojnë se diabeti tip 5 shfaqet kryesisht tek adoleshentët dhe të rinjtë që janë të dobët ose kanë kaluar periudha të gjata të kequshqyerjes, veçanërisht në vendet e Azisë dhe Afrikës. Ushqyerja e pamjaftueshme gjatë shtatzënisë dhe fëmijërisë duket se rrit rrezikun.

Sipas profesorit Allan Vaag, bashkëautor i një studimi të publikuar në Lancet Global Health:

“Ne thjesht nuk e dimë sa pacientë ekzistojnë. Ata jetojnë në rajone të nënshtruar dhe të pakërkuara nga studimet, shpesh të prekur nga katastrofa natyrore, lufta dhe uria.”

Ekspertët paralajmërojnë se diagnoza e gabuar dhe mungesa e njohjes së sëmundjes mund të ketë ndikuar negativisht në kujdesin mjekësor dhe jetëgjatësinë e miliona njerëzve.

Si mund të menaxhohet diabeti tip 5?

Studiuesit sugjerojnë dieta të pasura me proteina dhe karbohidrate komplekse, si thjerrëzat, bishtajat dhe drithërat, për të ndihmuar në stabilizimin e sheqerit në gjak. Ushqimet me fibra të larta dhe proteina ndihmojnë ngadalësimin e tretjes së karbohidrateve dhe vonojnë absorbimin e tyre, duke parandaluar rritjet e papritura të sheqerit pas vakteve.

Konsekuencat e diabetit

Diabeti është një sëmundje kronike që tashmë prek 4.6 milionë njerëz në Mbretërinë e Bashkuar, sipas të dhënave të Diabetes UK. Ai mund të jetë vdekjeprurës dhe shkakton rreziqe serioze për zemrën, veshkat, nervat dhe shikimin, si dhe rrit ndjeshëm shanset për amputime. Kujdesi mjekësor i diabetikëve kushton NHS rreth 10 miliardë funta në vit.

Thirrja e ekspertëve

Grupi prej 50 studiuesish nga 11 vende, përfshirë Mbretërinë e Bashkuar, ka bërë thirrje që Organizata Botërore e Shëndetësisë dhe Federata Ndërkombëtare e Diabetit të promovojnë më shumë hulumtime mbi diabetin tip 5, duke përfshirë fenotipin, fiziopatologjinë dhe mënyrat më të mira të trajtimit të tij.

Ekspertët paralajmërojnë: “Kjo sëmundje ndikon në cilësinë dhe jetëgjatësinë e miliona njerëzve dhe duhet të trajtohet me urgjencë.” /GazetaExpress/