Zakoni i rrezikshëm që vë miliona njerëz në rrezik nga kanceri i fshehur i pankreasit – mjekët bëjnë thirrje për ekzaminime teksa rastet po shtohen

Keshilla Mjekësore

Gazeta Express

04/09/2025 21:30

Pirja e duhanit mund të rrisë në mënyrë dramatike rrezikun për të zhvilluar një nga format më vdekjeprurëse të kancerit në botë, ka zbuluar një studim i ri.

Kanceri i pankreasit – i quajtur ndryshe “vrasësi i heshtur” për shkak të simptomave të tij të lehta dhe të pakuptueshme – merr jetën e mbi 10,000 pacientëve çdo vit, afërsisht një vdekje në çdo orë.

Deri në vitin 2040, parashikohet që rastet të arrijnë shifra rekord, me 201,000 raste të diagnostikuara në të gjithë botën.

Ky lloj kanceri zakonisht zbulohet në faza të avancuara, pasi shenjat paralajmëruese shpesh ngatërrohen me probleme të tjera shëndetësore.

Por tani studiues amerikanë po bëjnë thirrje që mjekët e familjes të ndjekin më nga afër duhanpirësit për zhvillimin e kancerit të pankreasit – me shpresën se simptomat mund të parandalohen ose kapen më herët.

Profesori Timothy Frankel, onkolog kirurg dhe autori kryesor i studimit, tha:

“Ekziston mundësia që duhet të trajtojmë ndryshe duhanpirësit që zhvillojnë kancer pankreatik.”

“Nuk kemi një mekanizëm të mirë për ekzaminim të hershëm, por njerëzit që pinë duhan duhet të edukohen për simptomat që duhen ndjekur dhe të mendojnë për referim në klinika për persona me rrezik të lartë.”

Në studimin e publikuar në revistën Cancer Discovery, studiuesit nga Qendra e Kancerit Rogel në Universitetin e Miçiganit identifikuan një qelizë të veçantë që reagon ndaj toksinave kancerogjene në cigare.

Studiuesit ekspozuan minj me tumore në pankreas ndaj kimikateve toksike që ndodhen në cigare, të cilat dihet se rrisin rrezikun për zhvillim të kancerit.

Ata deshën të shohin si ndikonin këto toksina në një proteinë të quajtur Interleukin 22 (IL22), e njohur më parë për rolin e saj në zhvillimin e tumoreve.

Ata zbuluan se toksinat ndryshuan në mënyrë dramatike sjelljen e tumoreve, duke përshpejtuar përhapjen e kancerit në trup.

“Rezultati ishte vërtet dramatik,” tha Prof. Frankel. “Tumoret u rritën shumë më tepër dhe u përhapën nëpër trup.”

Por në mënyrë interesante, te minjtë që nuk kishin sistem imunitar, karcinogjeni nuk pati asnjë ndikim në rritjen e tumorit.

Nga kjo, studiuesit përfunduan se karcinogjeni vepron nëpërmjet sistemit imunitar për të nxitur rritjen e tumorit.

Ata zbuluan se një lloj i caktuar qelize imune, i quajtur qeliza rregullatore T ose Tregs, ishte kyçe në këtë proces.

Këto qeliza prodhojnë IL22 dhe njëkohësisht shtypin aftësinë natyrale të trupit për të luftuar tumoret.

Prof. Frankel e përshkroi këtë si një “sulm me dy drejtime”.

“Kur i hoqëm të gjitha qelizat Treg nga këta minj, eliminuam plotësisht efektin e kimikatit të cigareve në rritjen e tumorit,” shpjegoi ai, transmeton GazetaExpress.

Studiuesit konfirmuan rezultatet edhe në qeliza njerëzore, disa prej të cilave ishin marrë nga pacientë me kancer pankreatik.

Siç pritej, zbuluan se duhanpirësit me sëmundjen kishin më shumë qeliza Treg sesa joduhanpirësit – si rezultat i rritjes së proteinave IL22 në trup të shkaktuar nga toksinat e cigareve.

Studiuesit gjithashtu arritën të tregojnë se një inhibitor që bllokon këtë kimikat të dëmshëm në cigare ishte efektiv në tkurrjen e tumoreve.

Prof. Frankel tha:

“Nëse arrijmë të bllokojmë qelizat që shtypin sistemin imunitar, mund të çlirojmë edhe imunitetin natyral kundër tumoreve.”

“Kjo mund të forcohet më tej me imunoterapitë aktuale, të cilat zakonisht nuk funksionojnë mirë te kanceri i pankreasit për shkak të ambientit imunosupresiv,” shtoi ai.

Megjithëse nevojiten më shumë studime për të kuptuar më mirë përdorimin e mundshëm të inhibitorëve që bllokojnë këto toksina mjedisore, zbulimet trego

Nëse kanceri i pankreasit kapet në fazë të hershme, para se të përhapet në trup, rreth gjysma e pacientëve mbijetojnë të paktën një vit.

Por nëse sëmundja është përhapur përtej pankreasit – siç ndodh në shumicën e rasteve – vetëm një në 10 pacientë mbijetojnë më shumë se një vit.

Ndërsa kanceri i pankreasit ka më shumë gjasa të prekë personat mbi moshën 75 vjeç, ai gjithashtu mund të prekë edhe grupmoshat më të reja.

Vitin e kaluar, Daily Mail vuri në dukje një “shpërthim shqetësues” të rasteve të kancerit të pankreasit tek gratë e reja.

Që nga vitet 1990, rastet e kancerit të pankreasit janë rritur deri në 200% tek gratë nën moshën 25 vjeç.

Edhe pse numrat janë ende të ulët, onkologët nuk kanë shpjegim për këtë rritje tek gratë e reja, pasi nuk është vërejtur e njëjta prirje te meshkujt e të njëjtës moshë.

Në përgjithësi, rastet e kancerit të pankreasit janë rritur me rreth 17% në Britani gjatë të njëjtës periudhë kohore, me normat e larta të obezitetit dhe faktorët mjedisorë që mendohet të jenë shkaktarë të kësaj prirjeje.

Simptomat e mundshme të kancerit të pankreasit përfshijnë:

Zverdhje të lëkurës dhe të syve (verdhëz),

Kruarje të lëkurës,

Urinë më të errët se zakonisht,

Humbje oreksi,

Rënie në peshë pa qëllim,

Fryrje apo kapsllëk.

Edhe pse këto simptoma nuk janë gjithmonë shenjë e kancerit, është e rëndësishme që të kontrollohen nga mjeku, veçanërisht nëse zgjasin më shumë se katër javë.

Pankreasi është një organ në formë bretkose që bën pjesë në sistemin tretës dhe luan një rol të rëndësishëm në rregullimin hormonal.

Ai ndodhet pas stomakut dhe ka gjatësi rreth 25 cm.

Në funksionin e tij tretës, pankreasi ndihmon në prodhimin e enzimave që ndihmojnë trupin të thyejë ushqimin në lëndët ushqyese që i duhen.

Sipas organizatës Cancer Research UK, 22% e rasteve të kancerit të pankreasit shkaktohen nga pirja e duhanit, ndërsa 12% nga obeziteti. /GazetaExpress/