Ukraina forcon autoritetet kundër korrupsionit

Lajme

Gazeta Express

02/08/2025 12:48

Pas protestave mbarëkombëtare dhe kritikave nga Evropa, parlamenti ukrainas miratoi një ligj që rikthen pavarësinë e dy autoriteteve kundër korrupsionit. A e shmang kjo krizën?

Udhëheqësit ukrainas i dhanë fund me shpejtësi (31.07.2025) krizës më serioze politike të brendshme që nga sulmi i plotë i Rusisë tre vjet më parë. Me 331 vota pro, parlamenti miratoi projektligjin e paraqitur nga Presidenti Volodymyr Zelenski, i cili rikthen pavarësinë e dy autoriteteve kundër korrupsionit. Nuk pati vota kundër ose abstenime. Seanca u transmetua drejtpërdrejt, një ngjarje e rrallë në kohë lufte. Presidenti e nënshkroi dokumentin brenda disa orësh. Ai tani do të publikohet dhe do të hyjë në fuqi.

Ky vendim vjen pas nëntë ditësh në të cilat Ukraina ishte në prag të një krize politike. Mijëra njerëz, kryesisht ukrainas të rinj, demonstruan në disa qytete, përfshirë ditën e zgjedhjeve. Bashkimi Evropian kritikoi shkarkimin e hetuesve kundër korrupsionit dhe, sipas raportimeve të medias, kërcënoi të ngrijë miliarda dollarë ndihma, një tjetër rast që do të ndodhte për herë të parë që nga sulmi rus. Qeveria gjermane foli gjithashtu qartë. “Ne do ta shqyrtojmë këtë ligj në detaje dhe do ta monitorojmë nga afër procesin e mëtejshëm”, tha një zëdhënës i Ministrisë së Jashtme gjermane për DW një ditë para votimit parlamentar. Politikanët ukraina s u dukën të befasuar.

Autoritete me fuqi simbolike

Shkaku ishte një ligj i miratuar më 22 korrik që kufizoi pavarësinë e Byrosë Kombëtare Kundër Korrupsionit (NABU) dhe Zyrës së Prokurorit Special (SAP). Këto dy autoritete merren me korrupsionin në nivelet më të larta: gjyqtarët, ministrat dhe anëtarët e parlamentit janë në shënjestër. Rasti më shpërthyes deri sot: dyshimet për korrupsion shumëmilionësh kundër Kryetarit të Gjykatës Supreme, tani të paditur, Vsevolod Knyazev.

Ligji që shkaktoi debate i vendosi NABU-në dhe SAP-in nën autoritetin e Prokurorit të Përgjithshëm të emëruar nga Presidenti. Arsyeja e dhënë: dyshimet për spiunazh rus midis hetuesve. Por kjo nuk i ka bindur të gjithë. Kritikët dyshojnë për një motiv tjetër: dyshimet për korrupsion dhe hetimet brenda rrethit të ngushtë të Presidentit, të tilla si ato kundër ish-zëvendëskryeministrit Olexiy Chernyshov.

Shkalla e protestave është e lidhur me historinë e kohëve të fundit të Ukrainës. Dy autoritetet antikorrupsion, NABU dhe SAP, u krijuan në vitin 2015 dhe ishin ndër projektet kryesore pas kryengritjes pro-perëndimore të vitit 2014. Ato u krijuan gjithashtu nën presionin e Perëndimit dhe u konsideruan si një parakusht që BE të lehtësonte kufizimet e vizave për Ukrainën.

Ligji i ri tani rikthen autonominë e NABU dhe SAP. Me kërkesë të Presidentit, edhe lufta kundër spiunazhit është forcuar. Hetuesit u nënshtrohen rregullisht testeve të detektorit të gënjeshtrave.

Imazhi i Zelenskit njolloset

Vëzhguesit politikë në Ukrainë reaguan me lehtësim ndaj ligjit të ri. Volodymyr Horbach, drejtor i Institutit për Transformimin e Euroazisë Veriore, për shembull, përshëndeti kthimin e “dinamikës” në politikën ukrainase për DW. Parlamenti ishte kritikuar për mungesën e transparencës gjatë kohës së luftës.

BE gjithashtu reagoi pozitivisht. Nënshkrimi i Zelenskit është një hap i mirëpritur, thanë Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen dhe Presidenti i Këshillit António Costa në një deklaratë të përbashkët të enjten. Ligji i ri “zgjidh çështjet kryesore që lidhen me pavarësinë” e dy organeve përkatëse, tha një zëdhënës i Komisionit Evropian në Bruksel. Teksti përfundimtar do të verifikohet.

Por disa dyshojnë se kriza ka mbaruar përfundimisht. Sipas vëzhguesve në Ukrainë dhe jashtë vendit, kjo çështje ka nxjerrë në pah problemet në luftën kundër korrupsionit që shkojnë përtej NABU dhe SAP. Kontradiktat në legjislacionin ukrainas thuhet se mbeten, siç është mundësia e lirimit nga paraburgimi duke paguar një depozitë parash me kusht për t’u arratisur jashtë vendit.

Është imazhi i presidentit ukrainas ai që mbi të gjitha duket se është dëmtuar. Sipas një analize të përhapur gjerësisht, Zelenski ka bërë gabimin më të madh të politikës së brendshme që nga pushtimi rus.

Partia e tij, Shërbëtori i Popullit, është dobësuar tha eksperti Volodimir Fesenko në një intervistë me Radio NV të Kievit. Ligji i ri parandaloi dëme më serioze, por do të duhet kohë për të riparuar çarjet./DW/