Burgu i Melonit në Shqipëri ku askush nuk e di çfarë dite është

Lajme

Gazeta Express

19/06/2025 7:23

Vetëlëndime, protesta, tentativa vetëvrasjeje. Të paktën 45 episode që kur qendra filloi të funksiononte. Duke kryqëzuar disa të dhëna, mund të vlerësohet se Qendra në Gjadër të Shqipërisë ka pritur rreth 80 persona në muajt e fundit. Por të dhënat zyrtare nuk ekzistojnë dhe as parlamentarët nuk mund t’i kenë ato.

Ka një detaj të përsëritur në dëshmitë e atyre që kanë vizituar qendrën e riatdhesimit në Gjadër në Shqipëri, pyetja “Çfarë dite është sot?” Më pas vjen pyetja “Çfarë ore është?”. Pyetje që bëhen nga njerëzit e ndaluar aty, të cilëve u është hequr dimensioni i kohës sapo kalojnë pragun e qendrës së ndërtuar nga qeveria “Meloni”. Asnjë orë dore, asnjë celular, ka televizorë, por nuk funksionojnë. Duhet të imagjinoni një strukturë të madhe, fantazmë, të heshtur, ku jehona e hapave dhe ku, pikërisht, humbja e vetëdijes për realitetin, për kalimin e kohës, për atë që ndodh jashtë bëhen instrumente të asgjësimit.

Mjedisi është i rregullt, i pastër, aseptik, një lloj distopie ku paraburgimi nuk i ngjan më atij të burgjeve italiane të rrënuara dhe të ndyra apo atij të CPR-ve të shpërndara në të gjithë Italinë, me seksione të nxira nga tymi i zjarreve të ndezura nga flakët e dyshekëve në shenjë proteste ose dëshpërimi.

CPR-ja e Shqipërisë është krejt e re. Dhe, në fakt, duhet të imagjinohet, sepse si çdo institucion i plotë, është larg nga vëmendja e publikut. Parlamentarët dhe eurodeputetët italianë që vendosin ta ushtrojnë të drejtën e tyre për ta vizituar atë janë sigurisht një bezdi për institucionin, gjë që shpesh i bën ata të presin me orë të tëra para se të lejojnë hyrjen.
Claudio Stefanazzi dhe Debora Serracchiani, deputetë të Partisë Demokratike, vizituan CPR-në e Gjadrit në javët e fundit. Nga aeroporti i Tiranës duhet rreth 1 orë me makinë për të arritur atje. 55 kilometra përgjatë një rruge që gjarpëron midis një kreshte shkëmbore dhe lumit Drin. Objekti është 22 kilometra larg bregdetit.

Ky kompleks i izoluar u ndërtua në emër të qeverisë italiane, me një shpenzim të madh të fondeve publike, mbi 65 milionë euro vetëm për punime ndërtimi dhe një parashikim të përgjithshëm të shpenzimeve midis 610 dhe 653 milionë euro deri në vitin 2028 për të mbajtur migrantët e parregullt me qëllim, teorikisht, riatdhesimin e tyre në vendin e tyre të origjinës.

Por a është vërtet kështu? Pyetja do të ishte retorike nëse CPR-ja shqiptare do të përmbushte funksionin që i atribuon emri i saj, dhe në vend të kësaj, shpjegon Debora Serracchiani, “njerëzit e ndaluar vijnë nga vende të ndryshme, por duket se të vetmet riatdhesime të mundshme për momentin janë në Tunizi. Të tjerët janë të bllokuar atje, dhe ne nuk e dimë se çfarë do të ndodhë me ta, sepse nuk ka marrëveshje me vendet e tyre që lejojnë riatdhesimin. Pra, cili është qëllimi?”. Pyetja e Serracchiani pasohet në mënyrë të pashmangshme nga një tjetër. Nga çfarë përbëhet koha e ndalimit, e justifikuar nga mungesa e një lejeje qëndrimi të vlefshme?

Le t’i marrim gjërat me radhë. Pasi arrin në Qendrën e Kujdesit Shëndetësor (CPR) në Shqipëri pa e ditur, merreni zakonisht natën nga një prej CPR-ve në tokën italiane dhe transferoheni përtej kufirit, pa asnjë paralajmërim apo shpjegim. Ju bëheni i vetëdijshëm se ku ndodheni vetëm pasi të keni arritur në destinacionin tuaj. Keni të drejtë për një telefonatë 10-minutëshe në ditë, nga një linjë e vetme fikse në institucion, për të kontaktuar avokatin tuaj në Itali. Nëse ai nuk përgjigjet, thirrja humbet. Prej andej, ditët fillojnë të kalojnë pa qenë ju të vetëdijshëm për këtë.

Realiteti i CPR-së bazohet, pra, në abuzimin sistematik të barnave psikotrope, të përdorura si anestetikë. Nëse situata në burgjet dhe CPR-të italiane është serioze, në atë shqiptar është edhe më keq.

“Ekziston një administratë që unë do ta quaja ‘à la carte’. Mjeku vjen dhe të pyet se sa pika dëshiron. A ndihesh nervoz? Ja ku janë 10 pika më shumë se ato të përshkruara. Janë të bombarduar”, – thotë Claudio Stefanazzi, i cili vizitoi qendrën në një ditë me shi.
Personat e ndaluar nuk kishin dalë nga qelitë e tyre për dy ditë sepse moti i keq i pengonte të shkonin në oborr, një hapësirë e ngushtë e mbuluar nga një rrjetë metalike që vepron si tapë. Në një skenar të tillë, nuk mungojnë ngjarjet kritike: vetëlëndimi, protestat, tentativat për vetëvrasje. Dosja që i gjurmon ato shënon 45 episode që kur qendra filloi të funksionojë. Duke kryqëzuar disa të dhëna, mund të vlerësojmë se Qendra e Shqipërisë ka pritur rreth 80 persona në muajt e fundit. Por kjo nuk është një shifër zyrtare: numrat e saktë nuk iu dhanë as parlamentarëve që i kërkuan, duke nxitur atë aurë të paqartësisë që rrethon të gjithë operacionin, produkt i propagandës së qeverisë “Meloni”.

Gjatë vizitës së tij, Serracchiani pa një protestë. Një burrë shkatërroi dritaret e qelisë së tij duke kërkuar të transferohej. Parlamentarët dhe bashkëpunëtorët që i shoqëruan ata gjatë vizitës intervistuan disa nga të paraburgosurit dhe mblodhën historitë e tyre. Njëri prej tyre i kishte mbijetuar tentativës së dytë për vetëvrasje. Ai flet vetëm arabisht. Nëna e tij, e moshuar dhe e sëmurë, jeton në Paris. Ai lundroi nga Algjeria me qëllim që ta takonte atë.

Pasi mbërriti në Sardenjë, u dërgua nëpër disa qendra njëra pas tjetrës derisa përfundoi në Shqipëri. Nuk dihet se çfarë logjike ndjekin transferimet e vazhdueshme të këtyre njerëzve. Pas këtij eksodi të detyruar dhe poshtërues, burri kërkon të riatdhesohet në Algjeri, por paradoksalisht kjo nuk është e mundur. Ndërkohë askush nuk e di se sa zgjat dhe çfarë kuptimi ka kjo “ndërkohë” ndaj ai mbetet atje dhe tenton vetëvrasje.

Një tjetër i paraburgosur po kthehet në Itali sepse në Shqipëri gjendja e tij shëndetësore dukej e papajtueshme me paraburgimin. Ai është qartësisht i varur nga ilaçet psikotrope dhe tregon shenja të qarta të shqetësimit psikiatrik, rezultat i një jete të shënuar nga dhuna: një jetim, i rritur nga një mik i babait të tij që e keqtrajtoi, ai u torturua në Libi dhe mban shenjat e të shtënave me armë në trup.

Ai punoi një vit e gjysmë në Tripoli për të paguar udhëtimin e tij në Evropë. Gjatë kalimit, varka u fundos: pati 75 vdekje. Pasi mbërriti në Itali, ai u dënua për krime të vogla dhe vuajti 9 muaj në një burg të Toskanës. Me të dalë nga burgu, ai u dërgua në Qendrën e Torinos, pastaj në atë në Brindisi, pastaj përsëri në Torino, me transferime që zgjasnin deri në 48 orë. Në Libi ai ishte prekur nga tuberkulozi; ai rezultoi pozitiv për HIV, por kurrë nuk pati qasje në kujdes të specializuar. Diagnoza zyrtare erdhi vetëm në Shqipëri, duke ngritur gjithashtu një çështje të sigurisë shëndetësore për veten e tij, për të paraburgosurit e tjerë dhe për stafin.

“Është një pamje e dështimit të këtij objekti në veçanti dhe të këtij sistemi në përgjithësi”, – thotë Serracchiani. Një sistem që bazohet në kriminalizimin e imigracionit dhe që tashmë ofron strukturën e përshtatshme për ta sanksionuar atë përfundimisht: burgu brenda objektit – i bërë nga beton i armuar – i destinuar të strehojë deri në 20 të paraburgosur që kanë kryer krime brenda qendrës. Ky objekt paraburgimi mbikëqyret tashmë nga 16 oficerë policie burgu, të koordinuar nga një drejtor dhe të mbështetur nga një oficer ligjor dhe një psikolog.

Qelitë janë përfunduar dhe zyrat administrative janë gjithashtu funksionale: frigoriferi ishte ndezur gjatë vizitës, një shenjë se plani është përfunduar. Menaxhimi i institutit i është besuar personelit italian. Drejtori vjen nga burgu i San Vittore dhe agjentët dhe operatorët rrotullohen në turne disamujore para se të kthehen në Itali.

Ky rregullim strukturor duket se konfirmon qëllimin për ta bërë CPR-në të evoluojë në një vend paraburgimi të përhershëm dhe ndëshkues, përtej funksionit të tij formal administrativ, të shpërfillur që nga fillimi. Mosngrënia, moskthimi në qeli, refuzimi i dhunës: do të jetë “Shteti” që i ushtron ato, duke e shpallur çdo akt mbrojtjeje të dinjitetit të dikujt të paligjshëm. ©Marrë nga Domani.it, përshtati në shqip LAPSI.al