Prindërit që u japin fëmijëve telefona inteligjentë, po nxitin një sëmundje shqetësues

Keshilla Mjekësore

Gazeta Express

21/05/2025 20:54

Lejimi i fëmijëve për të përdorur rrjete sociale si Instagram dhe TikTok i ekspozon ata ndaj rrezikut të depresionit gjatë adoleshencës, sugjerojnë ekspertët.

Lidhja mes problemeve të shëndetit mendor dhe përdorimit të rrjeteve sociale është vërtetuar prej kohësh — por ekspertët kanë thënë se kjo ndodh ndoshta sepse fëmijët e palumtur janë më të prirë t’u drejtohen rrjeteve sociale për shpërqendrim dhe ngushëllim.

Por tani, një studim me 12,000 fëmijë të moshës 9 deri 12 vjeç në SHBA duket se e ka rrëzuar këtë teori.

Studiuesit zbuluan se fëmijët 9 dhe 10 vjeç me shenja depresioni nuk ishin më të prirë se ata të lumtur për të kaluar më shumë kohë në rrjete sociale ndërsa i afroheshin moshës 13 vjeç.

Megjithatë, fëmijët 12 dhe 13 vjeç që kalonin më shumë kohë në rrjete sociale shfaqnin shkallën më të lartë të simptomave të depresionit.

Mesatarisht, koha e përditshme e kaluar në rrjete sociale u rrit nga vetëm shtatë minuta në më shumë se një orë kur fëmijët arritën në fillim të adoleshencës.

Sipas shkencëtarëve nga Universiteti i Kalifornisë në San Francisko, kjo tregon se “rrjetet sociale mund të kontribuojnë në zhvillimin e simptomave depresive”.

Dr. Jason Nagata, ekspert në pediatri në Universitetin e Kalifornisë në San Francisko dhe drejtues i studimit, tha se kërkimet e mëparshme sugjeronin se ngacmimi kibernetik dhe mungesa e gjumit mund të jenë dy faktorë të mundshëm të këtij problemi.

Kjo vjen ndërkohë që të dhënat zyrtare sugjerojnë se pothuajse një në katër fëmijë në Angli ka një çrregullim të shëndetit mendor si depresioni — në rritje nga një në pesë vetëm një vit më parë.

Studimi, i publikuar në revistën online Jama Network Open, përmendi kërkime të mëparshme që tregonin se fëmijët 11-12 vjeç të cilët kishin përjetuar ngacmime në internet kishin mbi dy herë e gjysmë më shumë gjasa të përpiqeshin të bënin vetëvrasje brenda një viti krahasuar me ata që nuk kishin përjetuar ngacmime.

Studiuesit thanë se prindërit dhe fëmijët përballen fatkeqësisht me një situatë të ndërlikuar sa i përket rrjeteve sociale.

Pavarësisht provave në rritje për dëmet e tyre, rrjetet sociale mbeten mënyra kryesore për fëmijët për t’u lidhur dhe komunikuar me bashkëmoshatarët.

Dr. Nagata tha: “Si një baba i dy fëmijëve të vegjël, e di që t’u thuash thjesht fëmijëve ‘hiq dorë nga telefoni’ nuk funksionon.”

Megjithatë, ai shtoi se ka hapa që prindërit mund të ndërmarrin për të mbrojtur fëmijët e tyre.

“Prindërit mund të jenë shembull përmes bisedave të hapura dhe pa paragjykime rreth përdorimit të ekraneve,” tha ai, transmeton GazetaExpress.

“Vendosja e kohëve pa ekrane për të gjithë familjen, si gjatë vakteve ose para gjumit, mund të ndihmojë në krijimin e zakoneve më të shëndetshme digjitale për të gjithë — përfshirë edhe të rriturit.”

Megjithatë, ekspertë britanikë kanë kritikuar studimin, duke thënë se lidhja e vërejtur mes përdorimit të rrjeteve sociale dhe depresionit ishte “e dobët”.

Profesori Chris Ferguson, ekspert në psikologji në Universitetin Stetson në Florida, tha se nuk ka nevojë që prindërit të panikosen për shkak të gjetjeve.

“Ky studim gjen pak prova që koha e hershme në rrjete sociale lidhet me shëndetin mendor në të ardhmen,” tha ai.

“Efektet e raportuara janë aq të vogla sa ka të ngjarë të jenë zhurmë statistikore, jo efekte të vërteta.”

Në këtë studim, studiuesit analizuan të dhënat nga 11,876 fëmijë që morën pjesë në projektin kërkimor mes viteve 2016 dhe 2018 — dhe u ndoqën për tre vite.

Përdorimi i rrjeteve sociale u mat përmes një ankete vjetore të fëmijëve, ndërsa simptomat depresive u matën përmes intervistave me prindërit ose kujdestarët e tyre.

Studiuesit thanë se një kufizim i këtij studimi ishte se kërkonte nga fëmijët të ishin të sinqertë për përdorimin e tyre të rrjeteve sociale, gjë që nuk mund të garantohej.

Ata shtuan se kërkimet e mëtejshme mund të hetojnë se si pikërisht rrjetet sociale shkaktojnë depresion — dhe nëse faktorë si koha e ditës kur përdoren ose pajisja specifike që përdoret kanë ndikim.

Në Mbretërinë e Bashkuar po shtohen thirrjet për më shumë masa ndaj ngacmimeve kibernetike, me aktivistët që u bëjnë thirrje ministrave ta shpallin atë vepër penale.

Një prind që ka humbur fëmijën dhe po kërkon ndryshim është Mariano Janin.

Vajza e tij, Mia, 14 vjeç, i dha fund jetës në vitin 2021 pas ngacmimeve “armiqësore” nga djemtë e shkollës, si në jetën reale ashtu edhe në rrjetet sociale.

Ngacmimi kibernetik nuk është aktualisht vepër penale specifike në Mbretërinë e Bashkuar, dhe viktimat duhet të përdorin ligje ekzistuese, si ato për mbrojtje ndaj ngacmimeve. /GazetaExpress/