Vassil Stoyev, një fenomen interesant dhe origjinal në pikturën moderne bullgare

Arte

Gazeta Express

18/05/2023 15:01

Nga Artan Shabani*

Ekspozita vetjake e artistit të njohur bullgar Vassil Stoyev,  vjen për herë të parë në sallat e Muzeumit Historik Kombëtar në Tiranë. Kjo ekspozitë shfaq rreth 40 punime, me rastin e 24 Majit-Ditës së vellezërve të shenjtë KIRIL dhe METODIJ, të arsimit e kulturës bullgare dhe të  e letërsisë sllave.

Veprat e Vassil Stoyev i referohen në mënyrë metaforike tiparit piktorik të artistit bullgare. Ato janë të përbëra nga penelata të forta të cilat na sjellin një jehonë që vibrojnë me ndjeshmëri të gjitha kromatike. Në pikturat e ekspozuara ndihet disonanca e toneve të forta që kontribuojnë në formë të dhënë, universit koloristik, ai krijon sintagma imponuese, për të nidur më pas montimin në një proces të mbërthyer atje të montazhit të freimeve, kur bashkohen pamje të ndryshme të një skene.

Bota e Vasil Stoyev vjen nga objektet dhe imazhet që janë projektuar aspiratash, në këtë botë veprat e artistit i referohen nocionit të simulakrumit për gjendjen e popullit të shkëputur nga realiteti. Sipas kritikës Stoyev është si një fenomen interesant dhe origjinal në pikturën moderne bullgare.  Profesor  Stefan Stanev, PhD shkruan,  Vassil Stoyev është një nga artistët bullgarë më të talentuar dhe më të dalluar të brezit të tij, veprat e tij  janë të njohura nga galeritë prestigjiozes evropiane (dhe jo vetëm evropiane). Piktura Stoyev ka një dimension të veçantë kromatik të luajtur kontrasteve të papritura që kumbojnë në një pamje të jashtme të pasqyruar, duke përmbysur kështu vizionin natyralist të lartë. Në pikturat e tij ka shpesh një lidhje të drejtpërdrejtë midis figurave të njerëzve të izoluar dhe kontekstit që rrethon ato si një vorbull në brendësi të botës së tij, figurat e kompozuara rrethohen nga një vorbull që duket se ndjen gjendjen dhe tensionin e brendshëm. Për piktorin, në fakt është shpesh teatri shprehës i një serie të tjera impulsesh emocionale.

Vassil Stoyev e fillon jetën e tij me pikturën figurative dhe më pas ai fokusohet në çlirimin e punës së tij krijuese deri në abstraktin e formave, Stoyev i sjell këto imazhe të formuara në telajo dhe për piktorin ato janë preteksti për t’i dhënë formë rasteve dhe ngjarjeve që ende nuk janë shfaqur. Artisti thekson  rëndësinë dhe vlerën simbolike të objekteve që synojnë jetën e tyre, të secilit prej nesh. Linja vizionare dhe njollat​​plot ngjyra artisti i vendos qëllimisht ku gjithçka mund të ndodhë, qasja e tij nuk kërkon të kristalizojë një moment të saktë, por të rikthejë ndjesinë e një takimi hipotetik shikimesh me protagonistin. 

Stoyev luan me ngjyrat nga këndvështrimet ajrore dhe lineare, të gjitha krijojnë një sinfoni të dirizhuar nga vet artisti i cili synon të deformojë dhe të ndryshojë format, Stoyev të çon në një atmosferë të tillë nga të papriturat me elementë të tjerë, në këtë mozaik ndëshkimi ku të gjitha, së bashku na risjellin ndërmend shprehjen e kritikut milanez Philippe Daverio (1949–2020) ”trigomometria e shpirtit”, sepse ky ansambël koloristik vjen si një polifoni e thellë e trigonometrisë shpirtërore.

Pra, vepra e artistit është dinamike dhe joakademike, pasi nuk është në mënyrë të rregullt, por më tepër nga akumulimi i jetës. Njësitë më të vogla semantike (një shenjë, një figurë, një objekt) vendosen përballë pushimeve midis tyre,  në një qasje që përdoret për grumbullimin dhe gjithashtu ka elemente të rastësisë. Pikturat kalojnë kohëzionin e saj formal, përmes një procesi rishikimi dhe rimendimi. 
Piktura e Stoyev është një formë e qartë në telajo,  mendimi i artistit për me ekzekutimin e piktori i cili është në procesin e krijimit, ajo  që ka në pikturën e tij është një forcë kulmore ekzekutive dhe një tension i fortë i imagjinativit në të njëjtën kohë epik për magnetizmin e tij drithërues,  i aftë për të bërë shikuesin një shikues të aftë për t’i rezistuar së tij. Përpjekja e spektatorit për të hyrë në këto piktura është e nevojshme dhe në kontekstin e një prirjeje që është për shkak të gjurmëve të të gjitha shenjave të artistit që krijon mes dimensionit të përditshmërisë së tij./GazetaTema