Problemi i zakonshëm në këmbë që prek miliona njerëz, rritë rrezikun e demencës me 25%

Keshilla Mjekësore

Gazeta Express

07/05/2025 20:10

Miliona njerëz që vuajnë nga variçet mund të kenë një rrezik dukshëm më të lartë për të zhvilluar demencë, sugjeron një studim nga Koreja e Jugut.

Ekspertët, të cilët analizuan të dhëna nga pothuajse gjysmë milioni njerëz, zbuluan se ata me vena të zgjeruara dhe të përdredhura (variçe) kishin 23.5 për qind më shumë gjasa për t’u diagnostikuar me demencë.

Ky rrezik i rritur mbeti i vlefshëm edhe pasi shkencëtarët morën parasysh faktorë si mosha, gjinia, pesha trupore, statusi i duhanpirjes dhe konsumimi i alkoolit — të gjitha të njohura si faktorë rreziku për këtë gjendje.

Meshkujt, duhanpirësit aktivë dhe konsumuesit e rëndë të alkoolit me variçe ishin në veçanti në rrezik të lartë për të zhvilluar demencë.

Duke shkruar në revistën PLOS One, autorët thanë se arsyet e sakta pse variçet mund të lidhen me demencën kanë nevojë për hulumtime të mëtejshme.

Megjithatë, ata sugjeruan se lidhja mund të qëndrojë te fakti që kjo gjendje e dukshme mund të tregojë për qarkullim të dobët të gjakut në trup — një faktor i njohur rreziku për demencën.

Një teori tjetër është se variçet mund të kontribuojnë në inflamacion të përgjithshëm në trup, duke ndihmuar në përshpejtimin ose përkeqësimin e proceseve që dëmtojnë trurin.

Studimi gjithashtu zbuloi se pacientët që trajtuan variçet e tyre kishin 43 për qind më pak gjasa për të vuajtur nga demenca vaskulare — një lloj demence e shkaktuar nga një sërë mini-ischmesh që kufizojnë qarkullimin e gjakut në tru.

Studiuesit analizuan të dhënat shëndetësore të 396,767 meshkujve dhe femrave në Kore me një moshë mesatare prej 56 vjeç, prej të cilëve rreth 5,000 kishin variçe.

Të dhënat shëndetësore të pjesëmarrësve u ndoqën për një periudhë mesatare prej 13 vjetësh. Deri në fund të kësaj periudhe, 14 për qind ishin diagnostikuar me demencë.

Megjithëse ishte një studim i madh, autorët vunë në dukje se kishte disa kufizime.

Së pari, studimi ishte vëzhgues, që do të thotë se ndërsa të dhënat sugjeronin një lidhje midis variçeve dhe demencës, ato nuk mund të provojnë se një gjendje shkakton tjetrën.

Së dyti, të dhënat e përdorura nga shkencëtarët regjistronin vetëm praninë e variçeve, jo ashpërsinë e gjendjes.

Autorët sugjeruan se vlerësimi nëse pacientët me variçe më të rënda kanë një rrezik më të madh për demencë është një fushë që kërkon studime të mëtejshme.

Gjithashtu, ekspertët nuk ishin në gjendje të llogarisnin për predispozitën gjenetike për këtë gjendje, gjë që mund të ketë ndikuar në rezultatet.

Më në fund, ata vunë në dukje se studimi përfshinte vetëm pacientë koreanë, dhe për këtë arsye mund të ketë zbatim të kufizuar në popullata të tjera.

Vlerësohet se një në katër burra dhe një në tre gra në Mbretërinë e Bashkuar vuajnë nga variçet.

Në SHBA, rreth 11 milionë burra dhe 22 milionë gra jetojnë me këtë gjendje.

Variçet janë enë gjaku të zgjeruara që duken të fryra dhe të përdredhura pranë sipërfaqes së lëkurës dhe në disa raste mund të dalin në formë gungash.

Ato mund të shkaktojnë dhimbje, probleme me lëkurën dhe ënjtje të gjymtyrëve.

Edhe pse më të zakonshme në këmbë, ato mund të ndodhin edhe në pjesë të tjera të trupit.

Faktorët e rrezikut për variçe përfshijnë qëndrimin ulur ose në këmbë për periudha të gjata, si dhe pirjen e duhanit dhe mbipeshën.

Ndërsa shanset për të zhvilluar variçe rriten përgjithësisht me moshën, disa grupe — si gratë shtatzëna — janë në rrezik të shtuar.

Rreth dy në çdo pesë gra shtatzëna — pothuajse gjysma — do të zhvillojnë variçe gjatë shtatzënisë së tyre.

Edhe pse zakonisht nuk konsiderohen si një problem serioz mjekësor, ata që përjetojnë dhimbje të theksuar ose komplikime mund të marrin trajtim.

Ky trajtim mund të përfshijë procedura të vogla për të hequr venat ose për të kufizuar rrjedhjen e gjakut, ose përdorimin e çorapeve të kompresionit.

Demenca prek rreth një milion njerëz në Mbretërinë e Bashkuar.

Një analizë e fundit nga Shoqata e Alzheimer-it vlerëson se kostoja totale vjetore e demencës për Mbretërinë e Bashkuar është 42 miliardë £ në vit, me familjet që mbajnë barrën më të madhe.

Një popullatë në plakje do të thotë që këto kosto — që përfshijnë të ardhurat e humbura të kujdestarëve të papaguar — pritet të rriten në 90 miliardë £ gjatë 15 viteve të ardhshme.

Një analizë e veçantë nga Alzheimer’s Research UK zbuloi se 74,261 njerëz vdiqën nga demenca në vitin 2022 krahasuar me 69,178 një vit më parë, duke e bërë atë vrasësin më të madh në vend. /GazetaExpress/