William John Cheever (1912 –1982), shkrimtar amerikan. Është konsideruar “Çehovi i lagjeve periferike” dhe një prej shkrimtarëve më të rëndësishëm amerikanë të shek. XX, mbi të gjitha për tregimet e tij të shkurtra (për të cilat i është ndarë çmimi Pulitzer), por edhe për romanin ‘Falconer’.
Fundi i viteve ’40 dhe vitet ‘50
Katër maj, ka lindur fëmija im, Benjamini. Gruaja ime e mrekullueshme, gruaja ime që fal, që është e sjellshme. Që të dy të trandur nga një valë ndodhish më të forta se ne. Në spital llambat ndriçojnë mbi dyshemenë e linoleumit. Dritat delikate të parkut të lojërave, në largësi; qyteti; autostrada. Ndjesi se zemra dhe ora pothuajse janë ndalur. Dhe fjala e Mary-t mbi pavetëdijen universale, iluzionet e gazit dhe eterit, shija e djegies, rrathët dhe kreshtat e zjarrit. Vrulli i madhështisë njerëzore që i përgjigjet bamirësisë dhe dhimbjes. Shenjtëri. Zonat e largëta të qytetit – spitalet, varrezat dhe ledhet – që i harrojmë. Ditën kur je lindur e kam thyer një shishe rumi në dyshemenë e banjës. Një natë më parë e kisha çuar mamanë tënde ta dëgjonte Maggie Tyete-n.
***
I lumtur dhe i emocionuar për Lakuriqi dhe i vdekuri të Mailer-it. I goditur para së gjithash nga vëllimi. U dëshpërova, derisa lexoja, nga talentet e mia të kufizuara. Me trëndafilat e mi vjeshtor dhe muzgjet e mia dimërore, nuk duket se i përkas serisë A. I goditur në veçanti nga përshkrimi që i bën një njeriu, italian, që e shikon Redin, një ushtar i vjetër, dhe mendimi është: së pari: ky njeri është komik; mandej: ky njeri është i guximshëm dhe i ditur; dhe në fund, ky njeri është budalla dhe e pasqyron në mënyrë të përsosur dhe qartë një shpirt reaktiv dhe të papjekur. Në fund e kuptoj se era e drurit të mështeknës në një stufë Frenklin nuk është e tëra. Mëngjesi ma kthen sigurinë time dhe të gjitha limitet e mia. Duhet të jem ekscentrik, i sjellshëm, delikat në njëfarë kuptimi, meditativ, subjektiv, i detyruar ta konsideroj prozën time në bazë të shëmtirës së materialit tim.
***
Parku një mbrëmje të diele. Drita që tërhiqet nga qielli dhe jeta në rrugica që bëhet më e errët dhe e dendur. Seksualiteti i pashueshëm i përvojës. Gjinj të vockël në dritën e reflektorëve; gjinj të shtrënguar në një rrobë ët zezë në mënyrë që të shihet vija në mes. Të rinj që shëtisin nga dy e tre, duke britur nga entuziazmi, duke u përleshur mbi bari. Drita të rrumbullakëta që ndizen, format e drurëve, format e dritave të vetë epshit. Dhe muzika, muzika e përdorur aq shumë, muzika që është luajtur përposh rrebesheve dhe shtrëngatave, muzika me të cilën njerëzit kanë ngrënë në restorante dhe në bankat e parqeve, muzika e përdorur për ta ndërtuar klimaksin në një radiodramë apo për të ardhur deri të zgjidhja e problemeve të tmerrshme në një film; muzika e luajtur në aulat e shkollave me një erë termosifonesh, luajtur nga tribuna e bandës në ceremonitë e komemoracionit në Indi, në Itali, në New Hampshire… Mbrapa një kthese të rrugicës aroma e një kopshti. Ndjesia e fortë e djalërisë, edhe pse këtu shumica janë të moshuar; dëshirat e pafajme.
***
Jemi më të varfër se kurrë. Jemi me vonesë me qiranë, kemi pak për të ngrënë, relativisht pak: gjuhë në konservë dhe ve. Një mal me fatura. Mund ta shkruaj një tregim në javë, mbase më shumë. E kam provuar edhe më parë dhe kurrë s’ia kam dal mbanë, por do ta provoj.
/Marrë nga: John Cheever, ‘Una specie di solitudine’, Feltrinelli, 2015
/Përkthimi: Gazeta Express